: Batı Karadeniz’de Kurtuluş Savaşı’na katılan denizcilerin kaptanların hayatı anlatılır. Denizcilik terimleri ve yerel ağız kullanılır. Rıfat Ilgaz kadın genç ve çocukların yararlı oluşunu örnekler.
KİŞİLER KARAKTERLER:
HALİME KAPTAN: Cesur namuslu becerikli köy kadını. Bütün gün ineğe ev ve bahçe işlerine bakar. Güçlüdayanıklıdır.
TEMEL REİS: Cide’nin köyünde yaşayan 65 yaşındatecrübeli kaptan. Halime’nin kayınbabası. Sandalıyla İnebolu’ya yük götürüp getirir. Romatizma ağrılarından rahatsızdır. Uyuyamaz.
MEMİŞ: Halime’nin oğlu. Küçük. Dürüst. Sarı saçlı. Oyunu çok sever. Annesi de eve geç gelmesine kızar ve tokat atar.
BEKİR: Temel Reis’in sandalında görevli becerikli genç.”Pantolonu da şalvar biçimiydi uçkurluydu. Ceket dar geldiği için iki düğmesini iliklememişti.” (s.15)
ZEYNEL:
HALİT:
HARUN REİS: Karadeniz kıyılarında zorba gemici.
TEĞMEN:Türk milleti için çalışır.
SABRİ: Halime’nin kocası askerdedir.
MUHTAR: Güvenilir ve yetkili.
OLAY DİZİSİ ÖZET: On bir bölüm.
1.Temel Reis köydeki yoksulluğu yiyeceksizliği düşünür. Lodos kesilince üç gençle İnebolu’ya yük götürmeyi planlar. Gelini Halime ile sandalın satılmasını tartışır.
2.Bekir teyzesi Halime’nin yanına gelir. Reis Dede’nin sandalıyla sefere çıkacaktır. Temel Reis Bekir’e denizcilik kurallarını öğretir. Bekir ile Halime yolculukta gerekli araç ve yiyeceklerin konduğu zembili torbayı hazırlar. Muhtar Ali Efendi de onlara yardım için kıyıdadır. Zeynel Halil öteki iki tayfadır. Halime ile oğlu Memiş de sandalın denize indirilmesi için yardım ederler. Temel Reis hareket etmeden önce gelini Halime’ye şunları söyler: “Dara düşersen Ali Efendi’yi bilirsin. Havasını tutturamaz da oralarda kalırsak Kadirköy’e gidersin kardeşinin yanına! Kaynanası da kaynatası da iyi insanlardır Selime’nin. Bildiğin gibi yap güvenirim sana! Gel bakalım Memiş’im! Sarıl boynuma! Ne istersin benden? Halka şekeri mi? Hem de araba tekerleği gibisinden getireceğim sana! “ (s.23) Otuz sekiz sandık yumurta iki saatte ambara istif edilir. Cidelilerin para edecek başka malları yoktu. Analar bu yumurtaları çocuklarına yedirmek yerine satarak gaz tuz alacaklardı. Öğle ezanı okunurken sandal iskeleden hareket eder. Temel Reis fırtınanın geleceğini sezdi. Kerempe’yi aşmak istiyordu.
3. Halime Temel Reis’in ayrılışının üçüncü gecesinde oğlu Memeş’in oyundan eve geç gelmesine kızar: “Deden seferde baban askerde. Ne işin var bu saatlere kadar sokaklarda.” Akşamdan sonra kapı vurulur. Memiş de Halime de duyar. Halime kocasının kötü arkadaşı Halit’ten şüphelenirse gelen askerden kaçan kocası Sabri’dir. Mavzeriyle kaçtığını itiraf eden kocasına kapıyı açmaz. Muhtarın evinden yana açılan pencereden çifteyle ateş eder. Camdan başını çıkarıp bağırır: “Ali Efendi! Asker kaçakları sardı evimi! Yetiş! “
4. Temel Reis sandalda üç tayfayı bir arada görünce kızar. Tulumbayı basmalarını buyurur.Uzakta Kerempe feneri yanıp sönüyordu. Üzerlerine doğru bir takanın gelmektedir. Asker kaçakları yol kesip sandallardaki para silah ve yiyecekleri alıyordu. Temel Reis mavzer atımı yaklaşmalarından çekiniyordu. Sandalını tam yolla getirdi. Taka üzerlerine dümen kırdı. Kaptan Dede takadakileri Zeynel’e gözletir. Bunlar korsandır. Temel Reis dimdik ayakta durur. Bekir’i de yanına çağırır kalabalık görünürler. Taka ile aralarında yüz metrelik mesafe kalmıştı. Reis tabancasıyla takanın yelkenlerinde üç delik açtı. Silah sesi kıyıdan da işitilmişti. Aradaki uzaklığı beş yüz metreye çıkaran Temel Reis Kerempe’ye yöneldi. Taka kaçmaya başladı.
