✔️3- Kur'ân-ı Kerîm / Meâl / Tefsîr Okuyoruz 📚

584.Ders Abese Sûresi 01-33

584. Ders :

30. Cüz, 80. Sûre, 584. Sayfa
Abese Sûresi
01-33. Âyet-i Kerîm'eler.

 بِسْــــــــــــــــمِ اللهِ الرَّحْمـٰـنِ الرَّحِيــــــمِ

1

عَبَسَ وَتَوَلَّى
"Yüzünü ekşitti ve döndü."

2

أَن جَاءهُ الْأَعْمَى
"Kendisine âmâ geldi, diye."

Sebeb-i Nüzûl

Rivayet edilir ki, (âmâ bir zat olan) İbnu Ümmi Mektum Hz. Peygamberin (صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ) yanına gelir. Hz. Peygamberin (صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ) yanında Kureyşin önde gelenleri vardı ve onları İslâma davet etmekteydi. İbnu Ümmi Mektum (Radıyellâhü anh) , "Ya Rasûlallah, Allahın sana öğrettiklerinden bana öğret" dedi. O'nun kavmiyle meşguliyetini bilmediğinden bu talebini ardı ardına tekrarladı. Hz. Peygamber (صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ), O'nun sözünü kesmesinden hoşlanmadı, yüzünü ekşitti, yüz çevirdi. Bu münasebetle bu ayetler indi.

Hz. Peygamber (صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ) İbnu Ümmi Mektum'u (Radıyellâhü anh) gördüğünde kendisine ikram eder ve şöyle derdi: "Merhaba ey kendisinden dolayı Rabbimin beni itap ettiği kişi!"

Hz. Peygamber iki defa bu zâtı Medineye kendi yerine vekil olarak bırakmıştır.

Ayette "âmâ" şeklinde İbnu Ümmi Mektumun nazara verilmesi, Hz. Peygamberin kavmine konuşurken sözünü kesmesinde özrünü hissettirmek ve şefkat ve merhamet gösterilmeye ehil olduğuna delâlet etmek içindir.

Veya "âmâ" olduğunun nazara verilmesi böyle bir yüz ekşitmenin uygun olmadığını daha kuvvetli bir şekilde anlatmak içindir. Nitekim devamında doğrudan hitap ile seslenilmesinde de böyle bir incelik vardır:

3

وَمَا يُدْرِيكَ لَعَلَّهُ يَزَّكَّى
"Nerden biliyorsun belki o temizlenecek?"

Onun halini nereden biliyorsun? Belki de Senden öğrendikleriyle günahlardan temizlenecektir.

Ayetin ifadesinde, Hz. Peygamberin O'ndan yüz çevirmesinin, başkasını günahlardan temiz kılmak için olduğuna bir ima vardır.

4

أَوْ يَذَّكَّرُ فَتَنفَعَهُ الذِّكْرَى
"Veya öğüt alacak da öğüt ona fayda verecek."

Denildi ki: "Nerden biliyorsun belki o temizlenecek?..." ayetinde zamir kâfire râcidir. Yani, "Ey Peygamber! Sen İslâma girerek onun temizlenmesini ve verilen öğütten faydalanmasını umdun. Bundan dolayı diğerinden yüz çevirdin. Ama umduğun şeyin gerçekleşeceğini nereden biliyorsun?"

5

أَمَّا مَنِ اسْتَغْنَى
"Ama bundan istiğna gösterene gelince."

6

فَأَنتَ لَهُ تَصَدَّى
"Sen ona yöneliyorsun."

7

وَمَا عَلَيْكَ أَلَّا يَزَّكَّى
"(İstemiyorsa) onun arınmamasından sana ne!"