Z Wattpada do księgarni - notatki z procesu wydawniczego ✔

8. Streszczenie i bio w propozycji wydawniczej

Wiemy już, że pisząc do wydawcy tradycyjnego zawieramy w mailu coś więcej niż tylko samą propozycję - czyli tekst książki. Co zatem dorzucić? Ogólna zasada jest taka: od razu wysyłacie to, o co Was proszą. Nie bądźcie nadgorliwi, ale też nie machajcie ręką, myśląc "jak będą chcieli, to poproszą o coś jeszcze". O ile wydawca nie ma takiej polityki, że prosi o fragment i dopiero jak się spodoba to o całość, na pewno do Was nie wróci; propozycja po prostu trafi do kosza. Dlatego warto zadbać, by mail miał w sobie wszystko i napisane jak trzeba.

Dwie rzeczy, które wymagane są najczęściej (właściwie niemal zawsze) to streszczenie i biogram autora, czyli bio. Nie jest to wielka filozofia, więc spokojnie; po prostu trzeba zapamiętać kilka zasad, które sprzedaję poniżej.

STRESZCZENIE

Pierwsza podstawowa zasada do zapamiętania od teraz na zawsze: streszczenie to nie blurb (czyli ta mała zajawka na tylnej okładce), którego rolą jest zaciekawić. To również nie opis na Wattpadzie, który ma być catchy  i przykuć uwagę czytelnika, by zasiadł do lektury. Streszczenie to konkret - kawa na ławę, wszystko zgodnie ze stanem faktycznym. Nie ma tu miejsca na suspens, bycie tajemniczym czy szykowanie dla redaktora niespodzianki. Owszem, jest Waszym czytelnikiem, ale czytelnikiem specyficznym - nie oczekuje bycia zaskakiwanym. Streszczenie służy mu po to, by mógł w kilka minut ogarnąć powieść i zobaczyć, jak konstruujecie historię. Czy potraficie zacząć, sensownie doprowadzić całość do punktu kulminacyjnego i skończyć; czy opowieść ma potencjał. Na popisywanie się piórem i umiejętnościami pisarskimi mieliście czas w samym tekście - redaktor po streszczeniu ma móc zerknąć na losowy fragment w książce i wiedzieć, gdzie jest.

Co to w praktyce oznacza? Nie istnieje dla Was zjawisko spoilerów - piszecie dokładnie jak jest, bez pytań retorycznych, sugestii i krycia czegokolwiek. Tak, zdradzacie, że ojcem głównego bohatera jest ten niebezpieczny wampir, który na niego poluje, Tak, piszecie, że bohaterowie na końcu będą razem - albo że się rozejdą. Tak, mówicie wprost, że protagonistka ma moc magiczną i uratuje świat przed najazdem krwiożerców drowów, korzystając z almanachu po babci. Żadnych tajemnic. 

Druga, bardzo ważna zasada do zapamiętania: streszczenie jest krótkie. Niektórzy wydawcy określają dokładną objętość (najkrótsze jakie widziałam miało sobie liczyć sobie 1800 znaków), ale jeśli nie, i tak musicie trzymać wenę na wodzy. Takiego na dziesięć stron nikt nie przeczyta, zapewniam. Maksimum to dwie w znormalizowanym maszynopisie, czyli fontem Times New Roman rozmiar 12, interlinia 1,5 i z marginesami. 

Ale jak to, jak mam to zmieścić, moja książka max-set stron! 

No cóż, boli to trochę, sama zaświadczę jako pierwsza, ale nie macie wyjścia. W streszczeniu możecie pomijać wątki poboczne i trzecioplanowe, bo naprawdę nie wszystkie informacje są istotne, ale musicie przekazać główną oś fabuły. Kto, skąd, dokąd, dlaczego, z jakim skutkiem. Warto też podkreślić te motywy czy wątki, które czynią Waszą opowieść wyjątkową - ja wspomniałam o starożytnych miastach i magii ceremonialnej, która pojawia się w "Iskrze". Pewną pomocą może być trenowanie mówienia o opowieści w maksymalnie krótkim czasie, na przykład minuty. A potem postarajcie się opisać ją w dosłownie dwóch zdaniach.

BIO

Sporo wydawców zwraca uwagę nie tylko na to, co przychodzi na ich skrzynki, ale też od kogo - i dlatego proszą Was o biogram. Chcą wiedzieć, kto odpowiada za nadesłany materiał, jakie ma doświadczenie i na czym będzie można oprzeć ewentualną promocję w przyszłości. Warto o tym pamiętać, bo uświadomienie sobie, po co właściwie jest ten plik, pomoże Wam zaplanować, co napisać.

Podstawową cechą dobrego biogramu jest zwięzłość. To nie miejsce na rozprawki typu "moja przygoda z pisaniem zaczęła się...". Takie rzeczy nikogo nie interesują - podobnie jak fakt, że słuchacie disco polo, lubicie kolor niebieski i macie papugę żako o imieniu Zofia; no, chyba że zajmujecie się hodowlą tych ptaków, a powieść ma wyraźny wątek "papugowy" - wtedy można rozważyć. Bio to natomiast doskonałe miejsce do wspomnienia o Waszej działalności pisarskiej/literackiej w internecie. Prowadzicie bookstagrama lub bloga - ale nie takiego, że raz na pół roku wrzucicie recenzję? Napiszcie o tym i podajcie linka. Wasze opowiadania zostały wyróżnione w konkursie? Napiszcie o tym. Posiadacie aktywne konto na Wattpadzie, należycie do grupy literackiej, piszecie dla jakiegoś serwisu? Napiszcie o tym (i również podajcie linka). Jeśli macie za sobą publikacje, nawet drobne, koniecznie o tym wspomnijcie - podajcie numery ISBN, tytuły antologii, linki do LubimyCzytać, najlepiej w formie listy. To są ważne informacje.

W tej bardziej osobistej części bio chodzi o to, by jednym celnym zdaniem podsumować siebie jako osobę. Ja napisałam dosłownie: "Miłośniczka pagan folku, zwierząt futerkowych i dobrej herbaty". W kolejnym zdaniu już wróciłam do tego, jak działam literacko - wspomniałam o profilu na Wattpadzie, o drugim miejscu "Iskry" w konkursie i o publikacjach na Węgrzech. Całość miała równe 101 słów i uważam, że to całkiem optymalne. Zaciekawić, nie przegadać - oto sekret dobrego bio.

ASPEKTY TECHNICZNE

Na sam koniec jeszcze parę czysto edytorskich uwag. Streszczenie i bio wysyłacie oczywiście w załącznikach, każdy w oddzielnym. Formatowanie bez kombinowania - klasyczne Times New Roman, rozmiar fontu: 12, interlinia 1,5, marginesy, format pliku .docx lub PDF. Oczywiście musicie zadbać o stronę techniczną, ale to zrozumiałe, podobnie jak przy samym tekście książki - unikajcie literówek, błędów składniowych czy interpunkcyjnych. Polecam w każdym pliku dodać też dane kontaktowe - imię i nazwisko, numer telefonu, maila; tak, by nie trzeba było tracić pół dnia na przegrzebywanie się przez mailach w próbach połączenia bio z książką. Obowiązkowo natomiast każdy plik powinien być zatytułowany tak, by łatwo było go odnaleźć: nazwisko, tytuł książki, streszczenie/bio. To naprawdę ułatwia potem pracę.

Z najważniejszych rzeczy chyba tyle, ale jeśli macie pytania, oczywiście zapraszam.

Uściski,

~Kasia