Câu 1: Các khe, lỗ ở đỉnh hốc mắt: cấu tạo giải phẫu, thành phần đi qua, ứng dụng lâm sàng (vẽ hình).
* Hốc mắt là 1 hốc xương có thể tích 30cc, chứa nhãn cầu, các cơ quan ngoại nhãn, thần kinh, mỡ và mạch máu. Mỗi hốc xương có hình quả lê, thon dần về phía sau cho đến đỉnh hốc mắt và ống thị giác.
– Hốc mắt có 4 thành và 2 đáy, đáy lớn mở thông ra trước, đáy nhỏ liên quan đến hộp sọ qua các khe và lỗ ở đỉnh hốc mắt.
– Các thành của hốc mắt được tạo bởi 7 xương sàng, xương trán, xương lệ, xương hàm trên, xương vòm mặt, xương bướm và xương gò má.
– Đỉnh hốc mắt có 2 khe và 1 lỗ mở thông với hộp sọ.
1. Khe bướm (khe trên hốc mắt hay khe ổ mắt trên ).
– Khe này phân cách giữa cánh lớn và cánh nhỏ xương bướm, chạy từ sau ra trước, từ trên xuống dưới, từ ngoài vào trong.
– Được chia thành 2 phần:
+ Phần trên ngoài: là 1 rãnh hẹp cho nhánh lệ, nhánh trán của dây V1 và dây thần kinh IV đi qua.
+ Phần dưới trong:
-> Phình to như quả trùy được bao bọc xung quanh bởi cận đai Zinn là nơi xuất phát của hầu hết các vơ vận nhãn.
-> Cho dây thần kinh III trên và dưới, nhánh mũi của dây V1 ở phía trong và dây VI ở phía ngoài đi qua ngoài ra chui qua khe hốc mắt trên còn có hầu hết các TM từ hốc mắt để đổ vào xoang TM qua TM mắt trên.
2. Khe bướm hàm (khe hốc mắt dưới hay khe ổ mắt dưới).
– Khe này được tạo bởi xương bướm, xương hàm trên và xương vòm miệng nằm giữa thành ngoài hốc mắt và sàn hốc mắt.
– Trục khe này tạo với khe bướm hình chữ V có đỉnh quay về phía mũi.
– Khe này cho nhánh V2 đi qua, ngoài ra còn có dây TK gò má, TM mắt dưới.
– Dây thần kinh dưới hốc mắt (1 nhánh của V2) đi vào rãnh dưới hốc mắt và ống dưới hốc mắt, chi phối cảm giác mi dưới, má, mi trên, răng hàm trên. Vỡ xương sàn hốc mắt thường kèm theo mất cảm giác ở khu vực.
3. Lỗ, ống thị giác.
– Lỗ hình tròn hoặc hình bầu dục: có đường kính <6.5mm ở người trường thành, nằm về phía trong so với 2 khe ở trên.
– Lỗ thị giác là lỗ trước của ống thị giác có dây TK số II, động tĩnh mạch mắt, các dây TK giao cảm đi vào hốc mắt và nhãn cầu.
– Ống thị giác dài 8-10mm, nằm trong cánh nhỏ xương bướm.
– Ống này được ngăn cách với khe bướm bời 1 thành xương mỏng.
* Ứng dụng lâm sàng:
– Chấn thương đụng dập có thể gây biến dạng lỗ thị giác và vỡ ống thị giác, ngoài tụ máu hốc mắt cũng có thể gây tổn hại TK.
