Ελληνική Μυθολογία

Η γέννηση του Απόλλωνα

Οι αρχαίοι συγγραφείς αναφέρουν πολλές εκδοχές σχετικά με τη γενεαλογία του Απόλλωνα. Μας τον παρουσιάζουν πότε γιο της Αθηνάς και του Ηφαίστου, πότε πως κατάγεται από τον Κορύβαντα της Κρήτης, τον Σειληνό της Αρκαδίας, τον Μάγνητα του Διδύμου. Ωστόσο, η γενικότερα παραδεχτή παράδοση είναι εκείνη που θεωρεί γονείς του Απόλλωνα τον ίδιο τον κυρίαρχο του Ολύμπου, τον Δία και τη Λητώ, κόρη του Τιτάνα Κοίου και της Τιτανίδας Φοίβης.
Ο Απόλλων είναι λοιπόν νόθο παιδί, παράνομο. Και σαν παράνομο παιδί, είναι πριν ακόμα να γεννηθεί, αντικείμενο του μίσους της Ήρας, της ζηλιάρας γυναίκας του Δία. Η Ήρα θέλει με κάθε τρόπο να εμποδίσει τη γέννηση του, γιατί ξέρει πως ο Δίας θα έδινε όλη την αγάπη του σ' αυτό τον καινούργιο του γιο, στερώντας τη από το δικό της γιο, τον Άρη, το νόμιμο παιδί του. Η Ήρα καταφέρνει να πάρει την υπόσχεση της Γης, πως δε θα δώσει άσυλο στη Λητώ για να γεννήσει. Ορκίζεται πως η δύστυχη δε θα μπορέσει να αποθέσει το πολύτιμο φορτίο που τη βαραίνει, παρά εκεί που δεν φθάνουν οι αχτίδες του ήλιου. Ευτυχώς υπήρχε ένα μέρος που εκπλήρωνε αυτό τον τελευταίο όρο. Ήταν ένα πλεούμενο νησί, που ο Ποσειδών το είχε σκεπάσει με τα κύματα της θάλασσας και που δαρμένο από τις θύελλες περιπλανιόταν πάνω στην απεραντοσύνη του Ωκεανού. Ο Ποσειδών σταμάτησε αυτό το νησί, που πήρε το όνομα Δήλος, κάνοντας να αναδυθούν από τα βάθη της αβύσσου τέσσερεις στύλοι για να το στηρίξουν.
Ο ομηρικός ύμνος προς τον Απόλλωνα απαριθμεί όλα τα μέρη απ' όπου πέρασε η άμοιρη Λητώ δίχως να μπορεί να βρει άσυλο: Αττική, Εύβοια, Θράκη, Ίμβρο, Λέσβο, Χίο, Σάμο, Κω: <<Σε όλα αυτά τα μέρη η Λητώ, ετοιμόγεννη ρωτούσε αν ήθελαν να φιλοξενήσουν το γιο της. Μα τρέμανε, φοβόνταν και κανένας τόπος όσο πλούσιος και αν ήταν, δεν τόλμησε να δεχτεί τον Απόλλωνα>>.
Η ίδια η Δήλος δεν έδειξε καμιά προθυμία να δεχτεί τη Λητώ, αν πρέπει να πιστέψουμε τον ποιητή του ομηρικού ύμνου του αφιερωμένου στον Απόλλωνα. <<Φοβάμαι, ω Λητώ, και δε στο κρύβω. Λένε πως ο Απόλλων θα είναι γεμάτος οίηση, πως θα κυβερνήσει ζόρικα τους αθανάτους, καθώς και τους θνητούς πάνω στην καρπερή τη γη. Φοβάμαι λοιπόν ολόψυχα, πως μόλις δει το φως του ήλιου θα με περιφρονήσει, γιατί είμαι στέρφο νησί και κλωτσώντας με μη με πετάξει στα ανοιχτά της θάλασσας>>. Για να γίνει δεχτή στη Δήλο, η Λητώ αναγκάστηκε να ορκιστεί πως ο Απόλλων <<θα χτίσει στο νησί τον υπέροχο ναό του, με μαντείο για τους ανθρώπους, για όλους τους ανθρώπους, επειδή η φήμη του είναι απέραντη>>.
Ώστε η πονηριά της Ήρας έχει αποτύχει και η Λητώ βρήκε καταφύγιο. Μα η αμείλιχτη σύζυγος του Δία δεν το βάζει κάτω. Για να εμποδίσει τη Λητώ να γεννήσει, κατακρατάει στον Όλυμπο την Ειλείθυια, τη θεά του τοκετού <<Εννιά μέρες και εννιά νύχτες σουβλίζουν οι πόνοι τη Λητώ. Τέλος, οι άλλες θεές που έχουν τρέξει κοντά στη Λητώ, στέλνουν την Ίριδα να φέρει την Ειλείθυια και της υπόσχεται από μέρους τους ένα μεγάλο εννιάπηχο περιδέραιο, με κόμπους από χρυσή κλωστή>>. Η Ειλείθυια τρέχει στη Δήλο και τότε <<η Λητώ ένιωσε πως κοντολογάει να γεννήσει, αγκάλιασε μια φοινικιά, γονάτισε πάνω στην τρυφερή χλόη και η γη χαμογελάει κάτωθε της και το παιδί ξεπήδησε στο φως>>. Οι θεές πλένουν το νεογέννητο με γάργαρο νερό και του δίνουν για φασκιά <<ένα άσπρο πέπλο, ανάλαφρο, από δροσερό ύφασμα, και το στερεώνουν πάνω του με μια ζώνη χρυσή>>. Η Θέμις του προσφέρει το νέκταρ και την αμβροσία.
Σύμφωνα με έναν άλλο μύθο, η Λητώ δε γέννησε τον Απόλλωνα στη Δήλο, αλλά στην Ορτυγία, κοντά στην Έφεσο. Εκεί ήταν ένα δάσος από κυπαρίσσια. Η Λητώ σταματάει εκεί και αφού λευτερώθηκε, κάνει ένα λουτρό στον Κεγχριό.
Κι άλλες πόλεις διεκδικούν την τιμή για τη γέννηση του Απόλλωνα στα χώματα τους: η Τεγύρα στη Βοιωτία και η Αμφιγένεια στην Τριφυλία. Υπάρχει και η εκδοχή πως η Λητώ καταγόταν από τη χώρα των Υπερβορείων. Είχε φύγει από εκεί μεταμορφωμένη σε λύκαινα, για να γλυτώσει από την καταδίωξη της Ήρας. Έφτασε στη Δήλο ύστερα από δώδεκα μέρες και δώδεκα νύχτες αδιάκοπη πορεία.
Τέλος, διηγόνταν ακόμα πως η Λητώ, αφού γέννησε τον Απόλλωνα και την Αρτέμιδα, πήγε στη Λυκία, που τότε λεγόταν Τρημιλία. Είχε σταματήσει κοντά σε μια πηγή -ή κοντά σε ένα βάλτο λένε άλλοι- είτε για να πιει, είτε για να κάνει λουτρό στα παιδιά της. Ήρθαν κάτι τσομπάνηδες και θέλησαν να διώξουν την ξένη, αλλά μεταμορφώθηκαν σε βατράχια. Μια παραλλαγή του ίδιου μύθου λέει πως οι τσομπάνηδες έδιωξαν τη Λητώ και τότε, οδηγημένη από λύκους έφτασε στις όχθες του Ξάνθου, λούστηκε στα νερά του και αφιέρωσε τον ποταμό στον Απόλλωνα. Έδωσε στη χώρα το όνομα Λυκία, ύστερα ξαναγύρισε σε εκείνη την πηγή και τιμώρησε τους αφιλόξενους τσομπάνηδες μεταμορφώνοντας τους σε βατράχους.