Thế nào là phân chia khái niệm ? Phân tích kết cấu của phân chia khái niệm ? Hãy chỉ ra những lỗi lôgic thường gặp phải khi phân chia khái niệm ? Cho ví dụ ?
Trả lời :
*Phân chia khái niệm :
Cách 1 : Phân chia khái niệm là thao tác lôgic vạch ra ngoại diên của khái niệm
Cách 2 : (theo khái niệm "giống" và "loài") thì phân chia khái niệm là thao tác lôgic chia khái niệm giống thành tất cả các loài
*Phân tích kết cấu của phân chia khái niệm :
+ Nếu theo biến đổi của dấu hiệu loài :
Khái niệm (giống) = ∑ loài
Điều kiện : Mỗi loài vẫn giữ được dấu hiệu nào đó của giống , nhưng dấu hiệu ấy lại có chất lượng mới trong loài
+ Nếu phân đôi :
Khái niệm = Khái niệm1(A) + Khái niệm2 (Ā)
Điều kiện : Phân chia thành hai khái niệm mâu thuẫn
Ví dụ : Phân chia khái niệm "Người "
Người Việt Nam
Không phải người Việt Nam
*Những lỗi lôgic thường gặp phải khi phân chia khái niệm :
+ Sự phân chia không triệt để : Nghĩa là ngoại diên của khái niệm phân chia khác tổng ngoại diên của thành phần phân chia
Thường gặp 2 lỗi sau :
- Phân chia thừa thành phần :
Công thức : Ngoại diên khái niệm phân chia < ∑ ngoại diên thành phần phân chia
Ví dụ : Phân chia "Nguyên tố hoá học" thành "Kim loại","Á kim" và "Hợp kim"
- Phân chia thiếu thành phần :
Công thức : Ngoại diên khái niệm phân chia > ∑ ngoại diên thành phần phân chia
Ví dụ : Phân chia " Câu " thành "câu tường thuật " và "câu cầu khiến"
+ Phân chia trùng lặp : Chúng nằm trong quan hệ hợp
Ví dụ : Phân chia khái niệm "chiến tranh" thành "chiến tranh chính nghĩa","chiến tranh phi nghĩa" và "chiến tranh giải phóng dân tộc"
+ Phân chia không dựa vào một cơ sở nhất định : có nghĩa là chọn nhiều dấu hiệu để phân chia ( thay đổi dấu hiệu trong quá trình phân chia)
Ví dụ : Thuốc giun Fucaca có hai loại : Một loại ngọt và một loại 500 đ
+ Phân chia không liên tục : Chia khái niệm giống thành các loài không gần nhất
Ví dụ : Phân chia khái niệm "Nguyên tố hoá học " thành "Kim loại kiềm" và "Kim loại kiềm thổ "
