Za kordofone (zicane) instrumente karakteristicno je da im se ton dobija kao rezultat svirke na napetoj struni koje se prave od zivotnjskih crijeva, konjskog repa ili metala.
Razlikuje se nekoliko osnovnih grupa kordofonih instrumenata: citre i lutnje.
Citre se drze na ravnoj podlozi sa horizontalno napetim zicam, a zvuk se dobija:
~trzanjem: citara
~udaranjem: cimbal
Lutnje su kruskolikog oblika i izduzenog vrata, a zvuk se dobija:
~trzanjem: ćitelija, šargija, saz, tambure vojvođanskog tipa
~guđenjem: gusla- ćemane, gusle, violina
Citra
Naziv citra je grčkog porijekla. Poznatiji nazivi su: citura, stolna citra, citra sa perom, citra sa duplim notama i dr.
Rezonator citre najčešće je pljosnata drvena kutija, pravouganog ili trapezoidnog oblika. Žice na citri, štimovane u kvartama i kvintama, su metalne sa čivijama i pod njima se nalaze prečage. Javljaju se kao dijatonske i kao hromatske.
Pri sviranju, citra se drzi na nekoj ravnoj podlozi. Ona je je kod nas najviše u upotrebi bila u Vojvodini i to kod Mađara.
Što se tiče porijekla citre, ona je veoma stara. Vjeruje se da su je u naše krajeve donijeli Mađari iz Azije. Ona se takođe javlja i na širem prostoru Evrope.
Cimbal
Cimbal je žičani instrument persijsko-arapskog porijekla. Čini ga drveni trapeznog oblika preko koga su zategnute čelične žice. Ton se dobija udarima štapića po žicama. Cimbal u naše krajeve najvjerovatnije došao iz Turske.
Ćitelija
Ćitelija je vrsta tambure dužine izmedju 700 i 800mm, kruškolikog oblika i izrađena od drveta. Vrat instrumenta dugačak je između 500 i 550mm, podijeljen na duži dio sa 9-11 prečaga, i kraći sa glavom.
Na ćiteliji se najčešće svira trzanjem koristeći se za to korom drveta ili tankim komadom životinjskog roga u ulozi trzalice.
Ćitelija se najčešće upotrebljava kao pratnja pjesme, ali i kao instrument koji prati narodnu igru. Ona je porijeklom iz Azije.
Šargija
Šargija je tambura koja po obliku podsjeća na ćiteliju, ali je veći od nje. Može da ima od 4-12 metalnih žica, koje se štimuju na tri visine: prva i treća su u razmaku velike sekunde, a druga (u sredini) je za kvintu niža od najviše.
Uz svirku šargije uglavnom se igralo, ali znalo je i da se zapjeva, najčešće pjesme šaljivog sadržaja.
Saz
Saz je vrsta orijentalne tambure koja takođe pripada grupi tambura dugog vrata i srodna je šargiji. Za razliku od šargije, on je bogato ukrašen na razne načine.
Saz ima od 8-12 žica štimovane kao i kod šargije na tri visine. Svirka je puno bogatija nego sto je to ona na šargiji.
Uz saz se najčešće pjeva sevdalinka, svojevrsna baladna pjesma koja po mnogo čemu predstavlja pravi odraz ukusa orijentalnog grada.
