Wege święta
Co na święta może zjeść weganin lub wegetarianin? Odmienna dieta nie powinna przeszkadzać we wspólnym świętowaniu przy stole! Klasyczne dania można bowiem przyrządzić w wersji całkiem roślinnej, by mogły jeść je również osoby unikające mięsa, jajek czy mleka.
Jak przygotować wege Wigilię i Boże Narodzenie? Pomogą w tym konkretne porady dotyczące 12 klasycznych pozycji na odświętnym stole!
Sałatka jarzynowa
W wigilijnej sałatce nieodłącznym składnikiem jest majonez, teraz dostępny w ofercie wielu producentów w wersji bezjajecznej. Do najsmaczniejszych należą przy tym wyroby znanych polskich wytwórców. W sałatce wegańskiej nie ma też miejsca dla szynki czy jajek gotowanych na twardo, które można zastąpić kostkami ugotowanych w mundurach i obranych ziemniaków sałatkowych lub jędrnego, elastycznego tofu naturalnego.
Smak jajka można uzyskać, dodając do majonezu niewielką szczyptę czarnej soli kala namak – można nawet pójść dalej i zamarynować przez noc pokrojone tofu w mieszance soli zwykłej z odrobiną tej czarnej – trzeba jednak uważać, by nie przesadzić.
Ryba "po grecku"
Kawałki smażonej ryby pod pierzynką warzyw korzeniowych to polski hit, nie wiadomo dlaczego nazywany greckim. Potrawa jest jednak warta przygotowania nawet w wersji bezrybnej. Zamiast mintaja czy dorsza warto wybrać pokrojone w podobne kawałki naturalnego i/lub wędzonego tofu, tempehu (fermentowane ziarno soi w bloku) czy seitanu (teksturowane białko soi – nie dla osób na diecie bezglutenowej). Kawałki należy obsmażyć tak samo, jak robi się to z rybą.
Smażony karp
Bezrybne filety smażone w pysznej panierce mogą być wykonane z ugotowanego selera korzeniowego – najlepiej owiniętego kawałkami czarnych glonów nori, które nadają rybny smak rolkom sushi, a tu zapewnią go kawałkom warzywa. Karpia można też zastąpić boczniakami, np. podsmażonymi lub podpieczonymi na grillu. Surowe trzeba uprzednio osolić i osuszyć, smażąc dopiero po uwolnieniu części wody.
W panierce zamiast jajka można wykorzystać jego gotowy zamiennik w postaci proszku, który wystarczy ubić z wodą (w tym celu sprawdzi się też mielone siemię lniane, ew. łyżka całego zmiksowana z 3 łyżkami wody). Smaczną panierkę bezjajeczną można też przyrządzić na bazie mąki kukurydzianej.
Pierogi
Pierogi można z łatwością przygotować ciasto bez jajek – w takim przepisie niezbędna jest gorąca woda. Na 0,5 kg mąki pszennej typu 500 potrzebne jest 250 ml takiej wody, 50 ml oleju i 1/2 łyżeczki soli. Farsz można przygotować w rozmaitych wersjach bezmięsnych, a do polania pierogów użyć cebuli smażonej na oleju rzepakowym lub oliwie.
Śledzie
Swojego wegańskiego odpowiednika doczekały się nawet śledzie z cebulą. Zastępują je pokrojone na kawałki kapelusze boczniaków, które należy podsmażyć na rozgrzanym oleju przez 3-4 minuty na stronę, a do przyprawiania dodać dla smaku sproszkowane lub rozdrobnione glony nori. Ważne, żeby grzybów nie obracać, mieszać, ani w ogóle nie dotykać podczas smażenia.
Soloną rybę stosowaną tradycyjnie w daniach wigilijnych można też zastąpić plastrami pieczarek marynowanymi w przyprawach, i uzupełnione o dodatki jak w oryginale. Jeśli danie przewiduje użycie śmietany z mleka, można użyć produktu z roślin – najczęściej na bazie oleju kokosowego albo soi.
Bigos i dania z kapusty
W przeciwieństwie do wigilijnej kapusty, która tradycyjnie jest daniem postnym, w świątecznych wersjach bigosu pojawiają się kiełbasy i wędliny. Wybór wegańskich odpowiedników tych produktów jest całkiem spory – polecamy zwłaszcza suche „kiełbasy” z białka pszennego w osłonkach, kiełbaski sojowe czy nawet zwykłe roślinne parówki, np. o smaku wędzonym.
Szczególnie polecamy bezglutenowe kabanosy na bazie białka sojowego (choć lepiej w wersji bez ziaren), które nadają się do długiego duszenia. Z produktów bardziej naturalnych polecane podsmażone kawałki tofu lub tempehu. Do gotowania nie nadają się natomiast delikatne, żelowe wędliny w plastrach.
Paszteciki i krokiety
Smakowite wypieki warto nadziać kapustą z grzybami lub grochem, farszem pieczarkowym z grzybami leśnymi, nadzieniem z soczewicy czy zmielonego wędzonego albo marynowanego tofu ze smażoną cebulą i np. warzywami korzeniowymi. Natomiast w cieście kruchym na paszteciki trzeba zastąpić masło miękką margaryną (bez dodatku mleka w składzie). Aby przygotować je bez jajek, należy trzymać się proporcji, według której mąki powinno być dokładnie dwa razy więcej niż tłuszczu, a cukier trzeba dodać w postaci pudru. W wypiekach drożdżowych wymagających dodatku mleka można zastąpić je jednym z wielu rodzajów napojów roślinnych.
Pasztet
W pasztetach sprawdzą się dokładnie zmielone (jak mięso) mieszanki gotowanej soczewicy brązowej, czerwonej lub zielonej, ciecierzycy, żółtego grochu lub białej fasoli oraz pieczonych warzyw bądź gotowanych i duszonych grzybów czy kapusty. Dzięki użyciu naturalnych nasion strączkowych pasztet będzie miał spójną konsystencję – dodatek zamienników jajek jest całkowicie zbędny.
Można postawić na pasztet zrobiony całkowicie z selera, np. z dodatkiem żurawiny – wtedy w roli dodatku spajającego warto użyć kilku ugotowanych i przeciśniętych przez praskę ziemniaków. Pieczone specjały z kapustą kiszoną warto natomiast przyrządzić z dodatkiem ziemniaków świeżych, drobno startych i odciśniętych z płynu. Wypełniaczem w pasztecie może być też kasza, np. jaglana, warto natomiast pamiętać, że jej skrobia nadaje daniom ziarnistą konsystencję, co może nie być pożądane.
Zupa grzybowa
Tradycyjna zupa w roślinnym wydaniu powinna być przygotowana na bazie bulionu warzywnego. By miał więcej smaku, włoszczyznę można przed gotowaniem podpiec, by uzyskać wywar podobny do włoskiego brodo. Z tak esencjonalną podstawą grzybowa nie będzie wymagać poprawiających walory tłustych dodatków, takich jak śmietana. Warto podać ją w postaci czystej lub zabielić odrobiną mąki wymieszanej z wodą.
Sernik
Zamiast sernika można przygotować tofurnik, czyli zastąpić masę serową tą przygotowaną z delikatnego miękkiego tofu. Najlepiej szukać produktu pakowanego w wodzie albo w kartoniku jak ten od soku, bo tak pakowany jest wyrób rozdrobniony przy produkcji. By miał kremową konsystencję, warto zmiksować go z napojem sojowym lub innym, a najlepiej – z tłustą warstwą z mleka kokosowego, która osadza się na wierzchu w puszce. Właściwy smak zapewni mu natomiast dodatek cytryny i wanilii.
Warto pamiętać, że wszelkie gotowe kulinarne składniki pysznego deseru – mleczka, śmietanki czy jogurty, można kupić w wersji roślinnej. W serniku pieczonym ciasto na spód można przygotować z oleju kokosowego lub margaryny wegańskiej, oraz mąki czy płatków owsianych i cukru, albo z domowej granoli czy gotowych ciasteczek bez mleka i jajek.
Makowiec i inne ciasta drożdżowe
W cieście drożdżowym używa się mleka, które można z powodzeniem zamienić na napój roślinny. Najbardziej zbliżone do mleka krowiego jest mleczko sojowe, które ma podobną zawartość białka, tłuszczu i cukrów. Warto wybrać takie, które nie zostało mocno dosłodzone i jest neutralne w smaku. W celach kulinarnych sprawdzają się produktu o naturalnym poziomie cukru i soli. Świeże i smaczne mleczko można też przygotować w domu, miksując blenderem uprażone płatki migdałowe z wodą.
Kutia, łazanki i kluski z makiem
Choć mak, bakalie i gotowana pszenica to produkty roślinne, i w takim deserze mogą znaleźć się składniki nieodpowiednie dla osoby niejedzącej jajek czy w ogóle produktów odzwierzęcych. Dlatego warto zadbać o to, by łazanki czy makaron były bezjajeczne. Niektórzy weganie nie spożywają także miodu jako produktu od pszczół. W takim przypadku można zastąpić go syropami roślinnymi, które są niestety nieco rzadsze od miodu, np. z agawy czy klonowym.
