Phần 2: địa lý dân cư
đặc điểm và sự phân bố dân cư
1. Đông dân, có nhiều thành phần dân tộc
- Số dân: 84.156 nghìn người (năm 2006), đứng thứ 3 ở Đông Nam á và thứ 13 trên thế giới.
+ Thuận lợi:
~ Nguồn lao động dồi dào.
~ Thị trường tiêu thụ rộng lớn.
+ Khó khăn: trở ngại lớn cho việc phát triển kinh tế, giải quyết việc làm, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho người dân.
- Dân tộc:
+ Có 54 dân tộc, nhiều nhất là dân tộc Kinh (chiếm khoảng 86,2% dân số).
+ Khoảng 3,2 triệu người Việt đang sinh sống ở nước ngoài.
2. Dân số còn tăng nhanh, cơ cấu dân số trẻ
- Dân số còn tăng nhanh:
+ Dân số tăng nhanh, đặc biệt vào cuối thế kỉ XX, đã dẫn đến hiện tượng bùng nổ dân số, nhưng khác nhau giữa các thời kì:
~ Thời kì 1965 - 1975: tăng trung bình là 3%.
~ Năm 1999 - 2001: tăng trung bình khoảng 1,35%
~ Năm 2002: 1,32%.
+ Mức gia tăng dân số hiện nay có giảm nhưng còn chậm, mỗi năm dân số vẫn tăng thêm trung bình hơn 1 triệu người.
+ Gia tăng dân số nhanh đã tạo nên sức ép rất lớn đối với phát triển kinh tế - xã hội, bảo vệ tài nguyên thiên nhiên môi trường và nâng cao chất lượng cuộc sống.
- Dân số nước ta thuộc loại trẻ trẻ:
+ Đang có sự biến đổi nhanh chóng về cơ cấu dân số theo nhóm tuổi của cả nước theo hướng tăng tỉ trọng của tuổi từ 60 trở lên.
+ Cơ cấu các nhóm tuổi của cả nước năm 2005: từ 0 - 14 tuổi: 27,0%, từ 15 - 59 tuổi: 64,0%, từ 60 tuổi trở lên: 9,0%.
3. Phân bố dân cư chưa hợp lí
- Mật độ dân số trung bình: 254 người/km2 (2006). Phân bố chưa hợp lý giữa các vùng:
a) Giữa đồng bằng với trung du, miền núi:
+ ở đồng bằng: 75% dân số, mật độ dân số cao.
+ ở vùng trung du, miền núi: mật độ dân số thấp.
b) Giữa thành thị và nông thôn: năm 2005, dân số thành thị chiếm 26,9%, dân số nông thôn chiếm 73,1%.
- Hậu quả: ảnh hưởng đến việc sử dụng lao động, khai thác tài nguyên.
4. Chiến lược phát triển dân số hợp lý và sử dụng có hiệu quả nguồn lao động của nước ta
- Tiếp tục thực hiện các giải pháp kiềm chế tốc độ tăng dân số, đẩy mạnh tuyên truyền các chủ trương, chính sách, pháp luật về dân số và kế hoạch hoá gia đình.
