Câu 5: Tích lũy TB và YN?
** Thực chất và động cơ TLTB:
- Thực chất: TLTB là quátrình TB hóa GTTD,tức là SD GTTD trở lại thành TB hay là tái SX ra TB với quy mô ngày càng mở rộng.
GTTD do công nhân làm thuê tạo ra nguồn gốc của TB tích lũy. Quy mô của TB tích lũy ngày càng tăng cùng sự phát triển là nguồn gốc của TB tích lũy.
- Động cơ: Động cơ thực đẩy TLTB: Do yêu cầu của quy luật GTTD (là quy luật KT tuyệt đối của CNTB, chỉ rõ mục đích của nhà TB là giá trị và sự tăng them giá trị) và quy luật cạnh tranh dưới CNTB (buộc các nhà TB phải tăng nhanh TB tích lũy để làm cho TB của mình tăng lên).
** Các nhân tố quyết định quy mô của TLTB:
- TH1: Giả định với 1 khối lượngGTTD m nhất định: quy mô TLTB phụ thuộc vào tyr leej phân chia m thành quỹ tích lũy và quỹ tiêu dùng. VD: trong 1 chu kỳ SX, nhà TB thu đc 20$, thì tỷ lệ chia quy mô tích lũy của nhà TB sẽ rộng hay hẹp: tích lũy 5, tiêu dùng 5: rộng, TL: 8, TD:2: hẹp.
- TH2: Giả định tỷ lệ phân chia m thành quỹ tích lũy và quỹ tiêu dùng đã cố định thì quy mô TLTB phụ thuộc vào khối lượng GTTD.
Do đó, tất cả các nhân tố ảnh hưởng tới khối lượng GTTD đều ảnh hưởng đến quy mô TLTB. Có 4 nhân tố tăng khối lượng GTTD:
+ Trình độ bóc lột SLĐ: các nhà TB nâng cao trình độ bóc lột SLĐbằng cách cắt xén vào tiền công, tăng cường độ LĐ và kéo dài ngày LĐ nhờ đó tăng TLTB.
+ Trình độ NSLĐXH: nếu NSLĐXH tăng lên thì giá cả TLSX và tư liệu tiêu dùng giảm xuống, khi đó: với khối lượng GTTD nhất định phần dành cho tích lũy có thể tăng lên trong khi tiêu dùng của nhà TB ko giảm,thậm chí có thế bằng hoặc cao hơn trc; 1 lượng GTTD nhất định dành cho tích lũy có thể chuyển hóa thành 1 khối lượngTLSX và SLĐ phụ thêm lớn hơn trc à không chỉ thuộc khối lượngGTTD tích lũy mà còn thuộc khối lượng hiện vật do khối lượng GTTD đó chuyển hóa thành.
à NSLĐXH tăng thêm sẽ có thêm những yếu tố vật chất để biến GTTD thành TB mới nên làm tăng quy mô của TLTB.
+ Sự chênh lệch ngày càng tăng giữa TB sử dụng và TB tiêu dùng: Trong quá trình SX, tư liệu LĐ tham gia toàn bộ vào quá trình SX, nhưng chúng chỉ hao mòn dần, do đó giá trị của chúng được chuyển dần từng phần vào sản phẩm. Vì vậy có sự chênh lệch giữa TB sử dụng và TB tiêu dùng. Mặc dù đã mất dần giá trị như vậy, nhưng trong suốt thời gian hoạt động, máy móc vẫn có tác dụng như khi còn đủ giá trị.Máy móc, thiết bị càng hiện đại, thì sự chênh lệch giữa TB sử dụng và TB tiêu dùng càng lớn, TB lợi dụng được những thành tựu của LĐ quá khứ càng nhiều. và quy mô ngày càng tăng của TLTB.
+ Quy mô của TB ứng trước: Với trình độ bóc lột không thay đổi, thì khối lượng giá trị thặng dư do khối lượng TB khả biến quyết định. Do đó quy mô của TB ứng trước, nhất là bộ phận TB khả biến càng lớn, thì khối lượng GTTD dư bóc lột được càng lớn, do đó tạo điều kiện tăng thêm quy mô của TLTB.
àNhận xét chung là để tăng quy mô TLTB, cần khai thác tốt nhất lực lượng LĐ XH, tăng NSLĐ, sử dụng triệt để công suất của máy móc, thiết bị và tăng quy mô vốn đầu tư ban đầu.
