Câu 1: Phân tích định nghĩa vật chất của Lênin và rút ra ý nghĩa
Các quan điểm về vật chất trong lịch sử
+ Thời cổ đại: các nhà triết học duy vật đã đồng nhất vật chất nói chung với những hạt cụ thể của nó, tức là những vật thể hữu hình, cảm tính đang tồn tại ở thế giới bên ngoài
Ở Trung Hoa cổ đại người ta cho rằng Kim- Mộc- Thủy- Hỏa- Thổ là những tố chất, vật chất đầu tiên của thế giới. Ỏ Ấn Độ cổ đại thì người ta lại cho rằng Anu là hạt hình thành nên thế giới vật chất. Còn ở Hy lạp cổ đại Talet coi thực thể của thế giới là nước, Anaximen coi thực thể ấy là khí, còn Hêraclit coi thực thể ấy là lửa. Nhưng đỉnh cao trong quan niệm vật chất cổ đại là thuyết nguyên tử của Lơxip và Đêmôcrit, thừa nhận nguyên tử là yếu tố đầu tiên hình thành nên thế giới vật chất. Quan niệm của những nhà triết học thời kì này thô sơ chất phác, mang tính cảm tính và người ta chỉ rằng vật chất là khởi nguyên để xây dựng thế giới xung quanh.
+ Thể kỷ XVII – XVIII: quan niệm về vật chất không có gì khác nhiều so với các nhà triết học thời cổ đại nhưng họ lại đồng nhất vật chất giữa nguyên tử với khối lượng, coi khối lượng là thuộc tính bất biến của vật chất; nguyên tử là yếu tố nhỏ nhất không thể phân chia được tách rời vận động, không gian và thời gian và nó hình thành nên vật chất. Nói chung quan niệm của những nhà triết học trước Mác này mang tính chất cơ học.
Định nghĩa vật chất của Lênin
+ Tổng kết từ những thành tựu tự nhiên của khoa học, phê phán những quan niệm duy tâm, siêu hình về phạm trù vật chất, Lênin đã đưa ra một định nghĩa hoàn chỉnh về phạm trù vật chất như sau:
“ Vật chất là một phạm trù triết học dùng để chỉ thực tại khách quan được đem lại cho con người trong cảm giác, được cảm giác của chúng ta chép lại, chụp lại, phản ánh và tồn tại không phụ thuộc vào cảm giác”
Ví dụ : Các sự vật như: nguyên tử, phân tử, các thiên hà, siêu thiên hà trong vũ trụ,…các hiện tượng như mưa, nắng, thuỷ triều,…chúng tồn tại một cách khách quan.
+ Phân tích định nghĩa vật chất của Lênin: từ định nghĩa vật chất của Lênin ta có Vật chất là một phạm trù triết học: cho ta thấy vật chất là một pham trù rộng nhất, khái quát nhất, không thể hiểu theo nghĩa hẹp như các khái niệm vật chất thường dùng trong các khoa học cụ thể hay trong đời sống hàng ngày. Vì vậy, không thể đồng nhất vật chất vơi các vật thể cụ thể hay một thuộc tính nào đó của vật chất.
Thuộc tính cơ bản của vật chất là “thực tại khách quan” , “tồn tại không lệ thuộc vào cảm giác”
Thực tại khách quan là tất cả những gì tồn tại bên ngoài và không lệ thuộc vào cảm giác, ý thức của con người. Đây là thuộc tính quan trọng nhất của vật chất, là tiêu chuẩn để phan biệt cái gì là vật chất, cái gì không phải là vật chất. Tất cả những gì tồn tại bên ngoài, độc lập với cảm giác, ý thức, và đem lại cho chúng ta trong cảm giác, trong ý thức là vật chất.
“Thực tại khách quan được đem lại cho con người trong cảm giác”, “tồn tại không phụ thuộc vào
cảm giác”. Điểu đó khẳng định vật chất có trước, cảm giác và ý thức có sau, vật chất là nguồn gốc khách quan của cảm giác, ý thức
“Thực tại khách quan được đem lại cho con người trong cảm giác, được cảm giác của chúng ta
chép lại, chụp lại, phản ánh” . Điều này khẳng định rằng con người có khả năng nhận thức được thế giới vật chất.
Như vậy, vật chất không tồn tại một cách vô hình, thần bí mà tồn tại một cách hiện thực, được ý thức con người phản ánh, do đó về nguyên tắc, không thể có đối tượng vật chất không thể nhậ thức được, mà chỉ có những đối tượng vật chất chưa nhận thức được mà thôi.
+ Ý nghĩa khoa học của định nghĩa
Định nghĩa vật chất của Lênin đã bao quát cả hai mặt cảu vấn đề co bản của triết học trên lập trường của chủ nghĩa duy vật biện chứng
Định nghĩa vật chất của Lênin đã chống lại quan điểm duy tâm, tôn giáo về phạm trù vật chất
Định nghĩa vật chất của Lênin đã khắc phục được tính chất siêu hình, cơ giới, máy móc trong quan niệm về vật chất cảu chủ nghĩa duy vật trước Mác
Định nghĩa vật chất của Lênin chống lại quan điểm của chủ nghĩa duy vật tầm thường, là đồng nhất vật chất với ý thức
Định nghĩa vật chất của Lênin có ý nghĩa trong việc chống lại thuyết không thể
Định nghĩa vật chất của Lênin đã liên kết chủ nghĩa duy vật biện chứng với chủ nghĩa duy vật lịch sử thành một thể thống nhất
Định nghĩa vật chất của Lênin đã mở đường cho các nhà khoa học đi sâu nghiên cứu và khám phá những kết cấu phức tạp của thế giới vật chấ
