1/ Văn hóa là gì?
E.B Tylor định nghĩa: “Văn hóa là một tổng thể phức hợp bao gồm các kiến thức, những tín ngưỡng, nghệ thuật, đạo đức, luật lệ, phong tục và tất cả những khả năng và thói quen mà con người đạt được với tư cách là một thành viên trong xã hội”. Định nghĩa này nêu lên hầu hết những khía cạnh của văn hóa xã hội và tinh thần, nhưng ít quan tâm đến văn hóa vật chất.
Định nghĩa của UNESCO: “Văn hóa bao gồm tất cả những gì làm cho dân tộc này khác với dân tộc khác, từ những sản phẩm tinh thần hiện đại nhất cho đến tín ngưỡng, phong tục, tập quán, lối sống, lao động”. Định nghĩa này khá rộng.
Hay có thể nói: “Văn hóa là tổng thể phức hợp về những giá trị vật chất và tinh thần do con người kiến tạo, có tính đặc thù của mỗi dân tộc. Có thể hiểu và triển khai như sau:
- Văn hóa xét về một mặt nào đó là những hoạt động của con người trong mối quan hệ với tự nhiên để tạo ra vật chất cho sự sinh tồn. Đó là quá trình khiến con người vừa có tính tự nhiên vừa có tính nhân văn.
- Văn hóa còn là sự tương quan giữa người và người để xây dựng môi trường xã hội và các mối quan hệ. Liên kết với nhau giúp con người hình thành các giá trị văn hóa xã hội.
- Ngoài ra, văn hóa là những sinh hoạt của con người trong mối quan hệ với đời sống tinh thần, giúp con người có những cái nhìn, quan niệm về chân, thiện, mỹ. Văn hóa là đặc thù riêng của mỗi dân tộc, không thể nào lẫn lộn.
2/ Phân biệt tứ văn:
Văn hóa: …
Văn minh: là sự sáng tạo những giá trị tốt đẹp, là trình độ phát triển về vật chất cũng như tinh thần của một cộng đồng dân tộc chủ yếu là về chính trị, phát luật, học thuật, đô thị, kỹ thuật. VD văn minh lúa nước, văn minh cơ khí, văn minh châu Âu…
Văn hiến là truyền thống văn hóa tinh thần tốt đẹp lâu đời do những bậc tiền nhân truyền đạt. Văn hiến cũng là một khía cạnh của văn hóa nhưng thiên về giá trị tinh thần lâu đời. Ta thường dùng đất nước 4000 năm văn hiến. Ngày nay, chúng ta ít dùng thuật ngữ này, thay vào đó là từ văn minh mới du nhập vào, trong tiếng Pháp là civilisation, tiếng anh là civilization
Văn vật: là những sản vật của văn hóa, là những truyền thống văn hóa vật chất tốt đẹp lâu đời. Ví dụ Hà Nội nghìn năm văn vật nổi tiếng với Phở, cốm làng Vòng, gốm Bát Tràng…
- Bốn thuật ngữ trên có một điểm chung là tất cả những gì không phải tự nhiên, do con người kiến tạo và hàm chứa nhiều ý nghĩa tốt đẹp.
- Văn minh và văn hóa có những điểm tương đồng nhưng không thể dễ dãi sử dụng. Đối với cá nhân, chúng ta có thể nói trình độ văn hóa chứ không nói trình độ văn minh. Ngược lại, đối với xã hội, chỉ có thể nói thời đại văn minh chứ không nói thời đại văn hóa. Chúng khác nhau ở chỗ văn minh là đỉnh cao là đỉnh điểm của văn hóa trong quá trình phát triển. Văn minh ấy có ảnh hưởng và thúc đẩy sự phát triển của các quốc gia, dân tộc khác.
