Φιλοσοφία άνευ μαλακίας

Σκουντάω τον διπλανό μου. Με κοιτάει ενοχλημένος που τον πειράζω την ώρα του μαθήματος. Ρίχνω ένα -εσωτερικό- γέλιο, μιας και ξέρω πολύ καλά ότι η έκφρασή του είναι ψεύτικη. Βαριέται όσο κι εγώ, και ακόμα περισσότερο.

«Κοίταξα πριν μια ώρα το ρολόι μου και έλεγε 7:30. Το κοιτάω τώρα και λέει 7:40», του λέω με προσποιητή απόγνωση.

Πνίγεται για να μη γελάσει και μας πάρουν χαμπάρι. Στο μεγάλο στρογγυλό τραπέζι γύρω από το οποίο κάναμε μάθημα οι συμμαθήτριές μας σηκώνουν το βλέμμα τους από τα βιβλία και μας ρίχνουν αυστηρές ματιές. Σίγουρα μέσα τους καταριούνται την ώρα και τη στιγμή που διαλέξαμε το φιλαράκι μου κι εγώ να μπούμε σε αυτό το γκρουπάκι του ιδιαίτερου φροντιστηριακού μαθήματος κατεύθυνσης. Κλαίνε τα λεφτά τους, που πάνε χαμένα, μιας και από τις τέσσερις ώρες μαθήματος –τρεις φορές την εβδομάδα- τα 20 τουλάχιστον λεπτά σπαταλιώνται από τον δάσκαλο –ένα σεβάσμιο γεροντάκι γύρω στα 45- στο να μας μαλώνει εμάς τα αγόρια, είτε γιατί δεν προσέχουμε, είτε γιατί δεν κάναμε τις ασκήσεις που έπρεπε να κάνουμε. Δε γαμιέται, όλα καλά θα πάνε. Σιγά μην στερήσουν τα λίγα λεπτά χαλάρωσης που προσφέρουμε σε αυτό το μίζερο μάθημα την πρόσβαση στην Ανώτατη Εκπαίδευση από εκείνα τα 3 φυτουλάκια! Σίγουρα τα 20 λεπτά που «χάνουν» στο μάθημα τα αναπληρώνουν με το τριπλάσιο διάβασμα στο σπίτι, σε βάρος του ύπνου και της διασκέδασής τους. Δε γαμιέται... Όλα καλά θα πάνε. Και εμείς καλά θα τα πάμε, το ίδιο και αυτές. Δεν κρίνεται από αυτά η ζωή.

Ο δάσκαλος όλη εκείνη την ώρα μας διάβαζε το κείμενο που θα κάναμε στα αρχαία κατεύθυνσης. «Ο Επιτάφιος του Περικλέους», όπως μας τον παραδίδει στην Ιστορία του ο Θουκυδίδης. Όπως κάθε φορά που πρωτοκαταπιανόμασταν με ένα κείμενο, ο δάσκαλος διάβαζε από το πρωτότυπο:

«Φιλοκαλοῦμέν τε γὰρ μετ' εὐτελείας καὶ φιλοσοφοῦμεν ἄνευ μαλακίας·» Μόλις ακούσαμε την επίμαχη λέξη, όλοι, αγόρια και κορίτσια – ρίξαμε ένα κακαριστό γέλιο. Φαντάζομαι το ίδιο γέλιο που έριξαν και συνεχίζουν να ρίζουν όλοι οι έφηβοι όταν πρωτοέρχονται σε επαφή με αυτό το κείμενο με την... «πονηρή» για την εποχή μας, αλλά σοβαρή για το τότε, λεξούλα. Ο δάσκαλος, που αυτά τα γέλια τα είχε ακούσει ουκ ολίγες φορές στην καριέρα του έσκασε ένα χαμογελάκι και συνέχισε το διάβασμα.

«πλούτῳ τε ἔργου μᾶλλον καιρῷ ἢ λόγου κόμπῳ χρώμεθα, καὶ τὸ πένεσθαι οὐχ ὁμολογεῖν τινὶ αἰσχρόν, ἀλλὰ μὴ διαφεύγειν ἔργῳ αἴσχιον. ἔνι τε τοῖς αὐτοῖς οἰκείων ἅμα καὶ πολιτικῶν ἐπιμέλεια, καὶ ἑτέροις πρὸς ἔργα τετραμμένοις τὰ πολιτικὰ μὴ ἐνδεῶς γνῶναι· μόνοι γὰρ τόν τε μηδὲν τῶνδε μετέχοντα οὐκ ἀπράγμονα, ἀλλ' ἀχρεῖον νομίζομεν, καὶ οἱ αὐτοὶ ἤτοι κρίνομέν γε ἢ ἐνθυμούμεθα ὀρθῶς τὰ πράγματα, οὐ τοὺς λόγους τοῖς ἔργοις βλάβην ἡγούμενοι, ἀλλὰ μὴ προδιδαχθῆναι μᾶλλον λόγῳ πρότερον ἢ ἐπὶ ἃ δεῖ ἔργῳ ἐλθεῖν.»