Tích lũy nguyên thủy:
- đối tượng tích lũy là vật dụng (thức ăn, đồ dùng). Hay nói cách khác giá trị sử dụng là mục tiêu duy nhất.
- mục tiêu tích lũy phát sinh từ nhu cầu thiết yếu để tồn tại trực tiếp của con người (ăn để sống, mặc để tránh rét, dụng cụ săn bắn hay hái lượm để tìm thức ăn và tạo ra thức ăn). Do mục đích nhằm đáp ứng nhu cầu thiết yếu trực tiếp, nên quy mô tích lũy là có giới hạn, người ta chỉ tích lũy đủ dùng, không tích lũy thừa vô ích.
- quá trình tích lũy đơn giản, ít biến đổi, và rời rạc đối với mỗi cộng đồng.
Tích lũy tư bản:
- đối tượng tích lũy chủ yếu là tiền hay các vật quy đổi trung gian, đôi khi cũng có thể là vật chất (rất phụ). Nói cách khác giá trị sử dụng chỉ đựoc coi là thứ yếu mà giá trị (được xác định bằng tiền hay vàng bản vị - trong vài chục năm trước đây tính về quá khứ hoặc như hiện tại còn có thể là tín phiếu, ngân phiếu, cổ phiếu, cổ phần,... );
- mục tiêu tích lũy là tạo ra tư bản thặng dư (lợi nhuận), để từ đó tiếp tục nảy sinh lợi nhuận tiếp theo trong một quy mô không ngừng. Lúc này mục tiêu tích lũy không phải chỉ để thỏa mãn nhu cầu thiết yếu của con người mà để thỏa mãn lòng tham vô đáy của nhà tư bản;
- quá trình tích lũy thông qua các định giá trung gian (như tiền, vàng bản vị, ngân phiếu, chứng khoán, cổ phiếu, bất động sản, cổ vật, .v..v..) do đó nó là những quá trình tính toán và vận hành rất phức tạp, quy mô và sự liên kết phụ thuộc có thể rất lớn. Quá trình tích lũy tư bản trong thời hiện đại rất đa dạng và hiệu quả song do càng tinh vi thì càng nhạy cảm và có nguy cơ rất cao.
