Vergeet me niet

Nawoord

Hallo, liefste lezers.

Dit verhaal staat heel dichtbij me, dichterbij dan jullie misschien zouden denken. Ik ga niet het hele verhaal vertellen, wat dat is privé, maar ik wil jullie wel graag vertellen waar dit verhaal op gebaseerd is.

De hoofdpersoon, of één daarvan, Anna, is gebaseerd op mijn oma. Zij is gestorven in januari 2011, aan kanker. Tegen die tijd was ik tien, dus heel veel heb ik er niet van meegekregen, maar het heeft toch een impact op me gehad. Het is niet vaak dat je, als klein kind, je moeder huilend aan de keukentafel ziet zitten, omdat je oma besloten heeft dat ze niet meer wil.

Ja, mijn oma heeft euthanasie aangevraagd, net zoals Anna. Ook haar as is verstrooid op Schiermonnikoog. Ook mijn oma was ontzettend koppig en ook mijn oma heeft het grootste deel van haar leven zonder man doorgebracht. Mijn opa was namelijk schipper en heeft mijn oma op vroege leeftijd verlaten.
Ja, dat was ook de reden dat de vader van Anna was weggegaan. Cornelia is ook weer gedeeltelijk gebaseerd op mijn oma, en ook op mijn moeder. Amy is qua karakter vooral gebaseerd op mijn moeder, maar stiekem ook een beetje op mijzelf.
De brieven waar dit verhaal op zijn gebaseerd, zijn echt. Mijn oma heeft ze, net als in het verhaal, opgeraapt bij het spoor waarover de Joden werden gedeporteerd, dat vlak langs haar huis liep.
Zo zien jullie dat dit verhaal veel overeenkomsten toont met mijn leven.

Er zijn echter twee grote verschillen met dit verhaal en hoe het echt is gegaan. Het eerste verschil is dat mijn oma nooit naar Amerika is verhuisd. Ze is gewoon in Nederland blijven wonen.

Het tweede verschil is, dat mijn oma nooit de brieven is vergeten. Toen ze op haar sterfbed lag, heeft ze mij de brieven gegeven, met de boodschap nooit te vergeten wat voor vreselijke dingen er in het verleden zijn gebeurd. Waarom ze deze drie brieven nooit gepost heeft, weet ik niet, maar ze heeft, net als Amy, uitgezocht wat er met de afzenders is gebeurd. Ik heb nog de brieven die ze naar het Rijksinstituut heeft gestuurd, de artikels die in kranten zijn gepubliceerd na haar brieven.
De afzenders van de brieven zijn, net als in het verhaal, allemaal gestorven. Dat is ook waarom ik Esther en Judith heb laten sterven in het verhaal, want hoe romantisch het ook zou zijn als Esther na de oorlog weer herenigd zou worden met Pieter, het is simpelweg niet de waarheid. De overgrote meerderheid van de gedeporteerde Joden heeft het niet overleefd.

Ik wilde een verhaal maken over de Tweede Wereldoorlog dat meerdere standpunten belicht. Het standpunt van Anna, die op haar eigen bescheiden manier verzet levert tegen het bestuur van de Duitsers. Het oogpunt van Esther en Judith, die beiden een laatste teken aan hun geliefden willen achterlaten en daarna sterven. Het oogpunt van een bezorgde moeder, Cornelia. Het oogpunt van een Duitser, om ook te laten zien hoe de Duitsers de oorlog ervoeren. Vaak zie ik dat mensen vergeten dat ook de Duitsers mensen waren.
Daarnaast wilde ik laten zien dat de Tweede Wereldoorlog een lange nasleep heeft, net zoals elke oorlog. Vandaar de hoofdstukken in het nu, vanuit Amy, die de 'opdracht' van haar moeder afmaakt. En omdat ik, hoe serieus dit verhaal ook is, toch ook wel een soort goed einde wilde.

Want voor veel mensen had het verhaal geen goede afloop. We leven in een tijd waarin het meeste ons aangereikt wordt, zeker in Nederland, maar dat is lang niet altijd zo geweest en dat is nog steeds niet zo.
En ja, ik ga nu mijn felle mening geven, want ik ben heel fel als het om dit soort onderwerpen gaat.
Mensen als Geert Wilders en Donald Trump, die vluchtelingen willen buitensluiten en laten verdrinken, zijn geen mensen meer.

Wij mensen, zijn wij geen mensen omdat we elkaar helpen? Omdat we voor elkaar klaar staan? Omdat we van elkaar houden?
'Laat het ze zelf uitzoeken,' zeggen ze, 'het is niet onze oorlog.'
Het is ook niet onze oorlog, maar maakt dat uit? Stel eens voor dat het wel jouw oorlog was. Stel je eens voor dat je in een land woonde waar je niet veilig was. Waar jij en je familie elk moment konden sterven. Stel je eens voor dat er een kans was om weg te komen, om op zoek te gaan naar een onderkomen. Je vlucht naar Europa, Amerika, waar je dan ook heen gaat.
En ze laten je er niet in. Je wordt teruggestuurd.
Je wordt je dood ingejaagd.

Dit klinkt misschien overdreven, maar als ik de ontwikkelingen volg, zie ik het echt deze kant op gaan. Mensen die alleen maar haat hebben, die alleen maar aan zichzelf denken. Alsof we niets geleerd hebben uit het verleden. Alsof we niet hebben geleerd dat egoïsme en haat tot niets goeds leidt.

Daarom wilde ik dit verhaal maken. Om mensen te helpen herinneren wat oorlog met mensen doet.

Hopelijk begrijpen jullie wat ik hiermee wilde zeggen. Je hoeft het er niet mee eens te zijn, natuurlijk niet, maar dit is de boodschap van het verhaal en dat wilde ik delen.

Dan nu naar het deel waar ik iedereen bedank die mijn verhaal heeft gelezen, want dat deel moet er natuurlijk ook zijn. Als je de cover van het boek hebt gezien, weet je het al: ik heb er zelfs een Nettie mee gewonnen. En ja, er waren maar zes deelnemers in deze categorie, maar ik ben er wel heel erg blij mee en trots op. Daarom wil ik, zoals gewoonlijk ieder van jullie bedanken: bedankt voor elke read, elke stem, elke comment. Het maakt mijn dag als ik zie dat jullie ervan genieten het te lezen.

Ontzettend veel hartelijke groeten,

Cacaoboon.