I. SỰ RA ĐỜI VÀ PHÁT TRIỂN CỦA TRIẾT HỌC MÁC-LÊNIN
1. Những điều kiện lịch sử của sự ra đời triết học Mác
Triết học Mác ra đời là do những đòi hỏi của thực tiễn chính trị-xã hội và là quá
trình phát triển hợp quy luật của triết học và của nhận thức khoa học. Nó được
chuẩn bị bởi những tiền đề cụ thể sau:
1.1.Tiền đề kinh tế-xã hội
Triết học Mác ra đời vào những năm 40 của thế kỷ XIX ở Tây Âu. Đó là thời kỳ
chủ nghĩa tư bản bước sang giai đoạn phát triển mới nhờ tác động của cuộc cách
mạng công nghiệp, chủ nghĩa tư bản đã khẳng định địa vị thống trị về kinh tế của
mình. Cùng với sự phát triển kinh tế tư bản chủ nghĩa, giai cấp vô sản không ngừng
phát triển cả về số lượng và chất lượng. Giai cấp vô sản đã bước lên vũ đài chính trị
như một lực lượng độc lập.
Sự phát triển của chủ nghĩa tư bản làm cho mâu thuẫn vốn có của nó bộc lộ ngày
càng gay gắt. Trước hết, là mâu thuẫn giữa lực lượng sản xuất mang tính chất xã hội
với quan hệ sản xuất có tính chất tư hữu tư nhân tư bản chủ nghĩa. Mâu thuẫn này
biểu hiện về mặt xã hội là mâu thuẫn giữa giai cấp vô sản với giai cấp tư sản. Để
giải quyết mâu thuẫn này, giai cấp vô sản đã đứng lên đấu tranh chống lại giai cấp
tư sản. Tiêu biểu như: cuộc khởi nghĩa của thợ dệt Lyông (Pháp) năm 1831, Phong
trào Hiến chương ở Anh vào cuối những năm 30, cuộc khởi nghĩa của thợ dệt Xilêdi
năm 1844 ở Đức. Đặc biệt sự xuất hiện "Đồng minh những người chính nghĩa" - một
tổ chức vô sản cách mạng. Để đưa cuộc đấu tranh của giai cấp vô sản chống lại giai
cấp tư sản ngày càng phát triển mạnh mẽ từ thấp đến cao, từ đấu tranh kinh tế đến
đấu tranh chính trị, từ tự phát đến tự giác đòi hỏi phải có một học thuyết khoa học,
cách mạng soi đường chỉ lối. Học thuyết khoa học, cách mạng ấy chính là chủ nghĩa
Mác, mà hạt nhân của nó là triết học Mác .
Như vậy, thực tiễn xã hội, đặc biệt là thực tiễn cách mạng của giai cấp vô sản
nảy sinh yêu cầu khách quan là phải được soi sáng bằng lý luận khoa học. Sự ra đời
của chủ nghĩa Mác là sự giải đáp về lý luận những vấn đề thời đại đặt ra trên lập
trường của giai cấp vô sản cách mạng.
1. 2. Tiền đề lý luận
