1. Khái niệm , ý nghĩa
- Khái niệm : Chế độ hưu trí là chế độ BHXH đảm bảo thu nhập cho người lao động hết tuổi lao động hoặc không còn tham gia quan hệ lao động.
- Ý nghĩa :
+ Đảm bảo thực hiện quyền và lợi ích hợp pháp của công dân sau khi đã hoàn thành nghĩa vụ lao động đối với xã hội.
+ Ổn định đời sống cho người lao động sau khi họ hết tuổi lao động, góp phần tăng cường sức khỏe, nâng cao tuổi thọ.
+ Thể hiện sự quan tâm của nhà nước và xã hội đối với người lao động không chỉ trong quá trình lao động mà kể cả khi người lao động hết tuổi lao động.
+ Thể hiện đạo lý dân tộc, trình độ văn minh của xã hội
2. Điều kiện hưởng chế độ hưu trí
- Người lao động có đủ 20 năm đóng BHXH trở lên hưởng lương hưu khi nghỉ việc thuộc một trong các trường hợp sau :
+ Nam đủ 60 tuổi, nữ đủ 55 tuổi
+ Nam từ đủ 55 tuổi đến đủ 60 tuổi, nữ từ đủ 50 tuổi đến 55 tuổi và có đủ 15 năm làm nghề, công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm hoặc có đủ 15 năm làm việc ở nơi có PCKV 0,7 trở lên
+ Đủ 50 tuổi đến đủ 55 tuổi, có 15 năm làm công việc khai thác than trong hầm lò ( khai thác than; vận tải than, đất, đá; vận hành máy khoan; nổ mìn; đào hầm lò để khai thác than )
+ Người bị nhiễm HIV do rủi ro nghề nghiệp có đủ 20 năm đóng BHXH trở lên. ( Ví dụ : cán bộ, công chức, viên chức làm việc trong các cơ sở cai nghiện ma túy,…)
- Điều kiện hưởng lương hưu khi suy giảm khả năng lao động :
Người lao động đã đóng BHXH đủ 20 năm trở lên, bị suy giảm khả năng lao động từ 61 % trở lên, hưởng lương hưu với mức thấp hơn khi thuộc một trong các trường hợp sau :
+ Nam đủ 50 tuổi, nữ đủ 45 tuổi.
+ Có đủ 15 năm trở lên làm nghề hoặc công việc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm thì không kể tuổi đời.
3. Chế độ đối với người đủ điều kiện hưởng lương hưu hàng tháng.
3.1 Lương hưu hàng tháng
- Tỷ lệ hưởng lương hưu hàng tháng được tính bằng 45% tương ứng với 15 năm đóng BHXH, sau đó cứ them mỗi năm đóng BHXH thì tính them 2% đối với nam và 3% đối với nữ, mức tối đa bằng 75%
%LH = 45% + ( T – 15 ) * 2 (đôi với nam ) ≤ 75%
%LH = 45% + (T - 15 ) * 3 ( đối với nữ ) ≤ 75%
- Mỗi năm nghỉ hưu trước tuổi trừ 1% tỷ lệ hưởng lương hưu ( tuổi nghỉ hưu nếu có tháng lẻ thì tính tròn thêm một tuổi) .
%LH phải giảm = ( Tuổi nghỉ hưu theo quy định – Tuổi nghỉ hưu thực tế )* 1% (*)
%LH được hưởng = % LH (*) - %LH phải giảm
