Part 1: Cái sân, cây chuối và thằng cu.
Ông cố em trước đây là địa chủ, nhưng giúp cách mạng nên được giữ lại ít ruộng vườn. Em thì chả nhớ là rộng bao nhiêu, nhưng hồi nhỏ chơi trong cái sân sau nhà thì cứ phải gọi là thỏa thích, con nít cả xóm hơn 20 đứa trốn tìm vẫn thấy rộng. Hồi đầu năm 99, Tam Quan có đợt bão, ông bà ngoại tính thương người, dựng thêm mấy cái chòi cho dân tứ phương vào núp. Nói là chòi thế thôi, chứ chắc lắm, hè về quê 2-3 đứa bắc ghế đu lên xà chơi mà còn chả thấm vào đâu...
Cũng vào năm ấy, gia đình xảy ra một số chuyện...
Đầu tiên, là anh cu Liêm con cậu cả đang học lớp 8, liên tục 5-6 hôm bỏ nhà đi thâu đêm, đến sáng mới về, mà về tới nhà thì mùi hôi thối xộc lên không ngửi nổi. Mà cũng không chịu tắm rửa, cứ chui vào trong giường nằm li bì, đến gần tối mới tỉnh. Mà cũng lạ, anh cu ngủ say như chết, nếu không phải tim còn đập, ngực phập phồng thì ai cũng nghĩ là anh chết rồi. Đến mức cậu mợ lôi ra ngoài lột trần dội nước cho bớt thối anh cũng không tỉnh. Cả nhà ai cũng nghi ngờ. Đêm thứ 6 anh cu Liêm bỏ nhà đi, cậu đeo trên cổ chuỗi hạt, cầm theo cái rựa, mò theo. Đến sáng anh cu về nhà, vẫn bộ dạng hôi thối đó... nhưng tuyệt không thấy cậu cả đâu. Mọi người dáo dác đi tìm thì thấy cậu nằm úp mặt vào bãi phân trâu gần bụi tre đầu làng, trên tay cầm chuỗi hạt bị đứt và cây rựa có dính máu. Mọi người dìu cậu về nhà, cậu khoát tay "tao tự đi được" rồi xiêu vẹo bước đi. Về đến nhà thấy anh cu Liêm, đột nhiên cậu ré lên rồi lao tới bóp cổ. Cậu 2, cậu 3 hoảng hồn, giằng cậu ra, 1 lúc lâu mới yên. Cậu cứ ngồi nhìn chằm chằm anh cu Liêm, miệng cắn đến tóe máu. Ăn uống ngủ nghỉ gì cậu cũng nhìn chằm chằm anh cu, không dời một giây, mãi cho đến khi ông ngoại mời người về trị dứt bệnh cho anh cu Liêm...
***************
Tạm ngưng nói về gia đình cậu cả. Quay lại với cái sân. Từ ngày gia đình cậu cả có biến, chẳng đứa nào dám béng mảng đến chơi. Gia đình cũng bận túi bụi, vườn tược cứ vứt đấy.
"Bây giờ bận bịu lắm chuyện, vườn nhà mình, cứ để đấy, cũng chả mất đi đâu mà sợ." - cậu 2 bảo thế.
Bẵng đi gần tháng, cỏ mọc lan tới tận sân trong.
Đó là vào giữa tháng 7, đang đợt hè, oi bức, người ta ngủ hiếm khi đóng cửa. Quê mà, chó thì nhà nào cũng nuôi 1-2 con, đồ đạc cũng chẳng có nhiều, cứ toang ra cho mát mẻ.
Như thường lệ, tầm 9h đêm là nhà ngoại em tắt đèn. Đêm nay 2 cậu phải thức canh cậu cả với anh cu Liêm nên ở bên gian trái. Ông nội ngồi uống trà châm thuốc lào ở gian sảnh, ông thường ngủ luôn ở đấy. Còn cánh đàn bà tập trung về gian phải, kể chuyện, tám, chơi mạt chược... đủ kiểu.
Sắc trời cũng dần về khuya...
"Hú uuuuuuuuuuuuuuuuuu"
"Gâu gâu gâu, ẳng, ẳng"
"Sh...hư..."
Người ta bảo nửa đêm chó tru là có ma. Mợ cả nằm trằn trọc nãy giờ không ngủ được. Phần thì lo cho chồng, cho con, phần thì mệt quá, cả ngày quần quật còn gì. Nghe thấy tiếng chó tru mợ giật thót người, rúc vào trong chăn.