Put your story text here...Chương 3:
1. Bội chi NSNN là j? Các biện pháp khắc phục bội chi NSNN ? Liên hệ với thực tế khắc phục bội chi NSNN ở VN hiện nay ?
Bội chi NSNN là tình trạng mất cân đối của NSNN khi thu không đủ chi trong một thời kỳ nhất định (thường là một năm).
Một trong những nguyên tắc quan trọng nhất trong quản lý NSNN là đảm bảo cân đối giữa thu và chi. Tuy nhiên, do khả năng nguồn thu bị hạn chế và tăng chậm, còn các nhu cầu chi lại tăng rất nhanh, nên thường xuyên xảy ra tình trạng bội chi ngân sách. Các giải pháp hạn chế bội chi thường dùng trước đây là:
- Tăng thu, giảm chi NSNN
- Vay nợ trong và ngoài nước để bù đắp bội chi
- Phát hành tiền giấy để bù chi (cách này thường dẫn đến lạm phát và các tác động không tốt khác tới nền kinh tế nên từ nhiều năm nay Quốc hội đã không cho phép sử dụng giải pháp này)
Một nguyên nhân mang tính phổ biến tồn tại ở khắp các quốc gia trên thế giới là nhu cầu chi tiêu và thực tế chi của Nhà nước không thể cắt giảm mà ngày càng tăng lên, trong khi đó việc tăng thu ngân sách rất khó khăn do lo sợ sự hạn chế tiêu dùng và kìm hãm tích tụ vốn cho sản xuất dẫn đến khả năng suy thoái của nền kinh tế. Đối với các nước đang phát triển, đặc biệt là các nước nghèo thì vấn đề bội chi NSNN dường như không thể tránh khỏi. Bởi lẽ, tình trạng thu nhập bình quân đầu người quá thấp, chỉ đủ cho tiêu dùng thường xuyên của người dân ở mức tối thiểu, điều này không cho phép các chính phủ tăng tỷ trọng động viên từ GDP vào NSNN. Trong khi đó nhu cầu chi tiêu của nhà nước các nước này thường cao, đặc biệt những dự án phát triển trong chiến lược kinh tế đòi hỏi nguồn vốn lớn để Nhà nước thực hiện chương trình đầu tư nhằm cải thiện cơ cấu kinh tế và hướng tới sự tăng trưởng.
Hiện nay để xử lý bội chi NSNN, bên cạnh biện pháp tăng thu giảm chi hợp lý, hầu hết các nước đều sử dụng đến biện pháp vay trong và ngoài nước. Biện pháp này chính là chính sách thu bù đắp thiếu hụt ngân sách, là giải pháp mang tính chất tình thế nhằm đảm bảo bù đắp bội chi một cách nhanh chóng, kịp thời. Tuy nhiên, để thực hiện tốt biện pháp này cần phải nghiên cứu một cách đầy đủ vấn đề lãi suất tiền vay, thời hạn vay, hiệu quả sử dụng tiền vay, hình thức vay ... cũng như việc cải thiện môi trường kinh tế, chính trị của đất nước, tạo thế ổn định để đảm bảo huy động được các nguồn vốn tạm thời nhàn rỗi trong nước cũng như nguồn vốn nước ngoài bù đắp cho sự thiếu hụt NSNN.
@ Giải pháp cân đối thu - chi ngân sách nhà nước
Tăng NSNN
- Vay nợ trong nước hoặc nước ngoài. Đề bù đắp bội chi nhà nước ngay lập tức có thế huy động các nguồn tài chính từ các chủ thể trong nền kinh tế, bằng cách phát hành trái phiếu, công trái...Bên cạch đó chính phủ còn có thể vay vốn của các tổ chức nước ngoài, các tổ chức tín dụng quốc tế như quỹ tiền tệ quốc tế.
- Phát hành tiền vào lưu thông nhằm đáp ứng nhu cầu chi tiêu của nhà nước.
Bên cạch đó, Nhà nước cần rà soát, cắt giảm, tiết kiệm các khoản chi cho bộ máy nhà nước, giảm bớt các khoản chi không có tác động đến sự phát triển kinh tế, không có tác dụng tạo ra nguồn thu sau này. Ví dụ: Các khoản chi tiếp khách (không tiếp khách bằng rượu tây...), tổ chức các lễ hội đơn giản thôi, ít tốn kém. Cắt giảm các định mức của các cơ quan chính phủ như xăng xe, điện thoại...
