Câu 10: Khái quát các phong trào yêu nước chống Pháp từ cuối thế kỷ 19 – đầu thế kỷ 20?
Trả lời:
a. Phong trào yêu nước theo tư tương phong kiến:
+ Phong trào Cần Vương (1885-1896) do Tôn Thất Thuyết và vua Hàm Nghi đứng đầu đây là phong trào yêu nước đi theo ý thức hệ PK với khẩu hiệu phò vua cứu nước tuy nhiên đã bị TDP đàn áp thất bại.
+ Cuộc khởi nghĩa Yên Thế của Hoàng Hoa Thám ở Bắc Kỳ (1885-1913) không thành công chấm dứt thời kỳ đấu tranh phong kiến.
b. Phong trào yêu nước theo khuynh hướng dân chủ tư sản
+ Phong trào Đông Du đi theo xu hướng bạo động (1906-1908)
+ Phong trào Đông Kinh Nghĩa Thục (1907) dưới hình thức tuyên truyền cải cách VH-XH, đả phá tư tưởng và lề thói PK tuy nhiên bị thất bại.
+ Phong trào Duy Tân (1906-1908) do các sỹ phu yêu nước như Phan Chu Trinh, Huỳnh Thúc Kháng…đây là phong trào đi theo hướng cải lương thực hiện những cải cách tiến bộ nhưng cũng thất bại.
Tóm lại,trước yêu cầu lịch sử của xã hội Việt Nam, các phong trào đấu tranh chống Pháp diễn ra sôi nổi dưới nhiều trào lưu tư tưởng, với các lập trường giai cấp khác nhau nhằm khôi phục chế độ phong kiến hoặc thiết lập chế độ quân chủ lập hiến, hoặc cao hơn là thiết lập chế độ cộng hòa tư sản; với các phương thức, biện pháp đấu tranh khác nhau: bạo động hoặc cải cách; với quan điểm tập hợp lực lượng bên ngoài khác nhau: dựa vào Pháp để thực hiện cải cách hoặc dựa vào ngoại viện để đánh Pháp… Nhưng cuối cùng các cuộc đấu tranh đều thất bại.
- Sự khủng hoảng về con đường cứu nước và nhiệm vụ lịch sử đặt ra: Sự thất bại của các phong trào yêu nước chống thực dân Pháp đã chứng tỏ con đường cứu nước theo hệ tư tưởng phong kiến và hệ tư tưởng tư sản đã bế tắc. Cách mạng Việt Nam lâm vào tình trạng khủng hoảng sâu sắc về đường lối, về giai cấp lãnh đạo. Nhiệm vụ lịch sử đặt ra là phải tìm một con đường cách mạng mới, với 1 giai cấp có đủ tư cách đại biểu cho quyền lợi của dân tộc, của nhân dân, có đủ uy tín và năng lực để lãnh đạo cách mạng dân tộc dân chủ đi đến thành công.
