Noli Me Tangere Kabanata 20 – Ang Pulong sa Tribunal
Noong araw na iyon ay panauhin sina Ibarra at ang guro sa pulong. Ang tanging bulwagan na nagsisilbing lugar para sa pagpupulong at pag-uusap ng mga makapangyarihan at mayayaman sa bayan ay ang tribunal.
Nahahati sa dalawang kinatawan o lapian ang mga nasa pulong. Ang una ay ang mga konserbador o pangkat ng mga matatanda na pinamumunuan ng Kabesa samantalang ang pangalawa ay ang liberal na binubuo naman ng mga kabataan sa pamumuno ni Don Filipo.
Ang pagpupulong ay tungkol sa gaganaping kapistahan labing-isang araw mula sa araw na iyon, mga programa at aktibidad na gagawin para sa pista, at ang pagtatayo ng paaralan para sa bayan.
Sa pulong ay sinamantala ng mga mayayaman ang makapagtalumpati kahit na walang katuturan ang kanilang ibang pinagsasabi.
Kagaya ni Kapitan Basilyo na nakalaban ni Don Rafael. Si Don Filipo naman ay nagmungkahi na sa bawat gawain ay dapat may talaan ng mga gastos. Iminungkahi din niyang magpagawa ng isang malaking tanghalan sa plasa at magtanghal ng palatuntunan tulad ng komedya sa loob ng isang linggo.
Nabanggit din ni Don Filipo ang pagkakaroon ng paputok upang maging lalong masaya ang pista, bagay na di naman sinang-ayunan ng lahat.
Ang Kabesa naman ay nagbigay ng panukala na dapat ay tipirin ang pagdiriwang. Wala rin dapat na paputok at ang mga gaganap sa programa ay dapat mga taal na taga-San Diego. Aniya, ang sentro ng pagtatanghal ay dapat mga sariling ugaling Pilipino.
Ang mga panukalang inihandog ng magkabilang pangkat ay walang bisa dahil nakapagdesisyon na ang kura tungkol sa gaganapin sa pista.
Ang mga gagawin ay anim na prusisyon, tatlong sermon, tatlong misa mayor at isang komedya.
Noli Me Tangere Kabanata 21 – Mga Pagdurusa ni Sisa
Kumaripas ng takbo si Sisa pauwi sa kanilang bahay matapos mapakinggan ang mga sinabi ng kusinero.
Hindi mawaglit sa isipan ni Sisa ang maaring pagdampot ng mga gwardiya sibil sa kanyang mga anak dahil sa bintang na pagnanakaw ng salapi.
Nakita ni Sisa na papalayo na ang mga gwardiya sibil sa kanilang bahay at hindi nito kasama ang kanyang mga anak, bagay na nakapagpagaan sa loob ng ina.
Ngunit ng magpang-abot sila ng gwardiya sibil sa daan ay pilit siyang pinaamin na ilabas ang dalawang onsang ninakaw ng mga anak.
Nagmakaawa si Sisa ngunit tila bingi ang mga ito sa pakiusap niya. Sa halip ay kinalakkad siya ng mga gwardiya sibil papuntang kwartel.
Habang kinakaladkad ay hiyang-hiya si Sisa sa harap ng taong-bayan na sakto namang katatapos lang ng misa at ang mga ito ay kasalukuyang lumalabas ng simbahan.
Napatigil ang lahat sa eksenang nagaganap samantalang si Sisa ay walang magawa kundi umiyak at panghinaan ng loob.
Inihagis siya ng mga ito pagdating sa kwartel at nagsumiksik na lamang ang naghihinagpis na ina sa isang sulok.
Walang nais makinig sa pagmamakaawa ni Sisa. Tanghali na ng pakawalan siya ng Alperes.
Umuwi na si Sisa sa kanilang bahay at hinanap ang dalawang anak. Wala kahit sa bakuran ang anino o kahit tinig ng kanyang mga anak.
Pumasok muli sa bahay si Sisa ngunit ang punit at duguang damit lamang ni Basilio ang kanyang natagpuan.
Nilamon ng pighati ang kanyang katinuan dahil hindi matanggap ng ina ang kanyang nasilayan.
Nagpalaboy-laboy sa kalsada si Sisa habang sinasabi ang pangalan ng kanyang mga anak na sina Basilio at Crispin.
Noli Me Tangere Kabanata 22 – Liwanag at Dilim
