Hệ thống liên tưởng (The Link System)
Hệ thống liên tưởng là cách nhanh nhất và cũng rất dễ học. Nó sẽ tạo cơ sở cho trí nhớ trong việc đơn giản hóa các vấn đề phức tạp. Hệ thống này đặc biệt có ích khi cần ghi nhớ thông tin kiểu như danh sách những mặt hàng cần mua sắm hay nội dung bài giảng trên lớp. Bằng cách sử dụng các nguyên lý như hình ảnh, biểu tượng, thị giác và xúc giác, chúng ta tổng hợp sức mạnh của hai bán cầu não. Khi bạn cần nhớ một danh sách nào đó, điểm mấu chốt ở đây là "cung cấp" cho các thành phần trong danh sách càng nhiều thông tin càng tốt. Hãy tạo một danh sách gồm toàn những thứ "càng kì quái càng tốt", nó sẽ giúp bạn dễ dàng "save" vào bộ não hơn và cũng khó quên hơn.
Ví dụ: Giả sử bạn cần đi mua một lô một lốc những đồ lặt vặt. Nói chung, chúng ta thường quên mang theo tờ giấy ghi nội dung mua sắm. Và trong trường hợp này, chúng ta bắt buộc phải ghi nhớ. Đây là những đồ cần mua:
* 1 chiếc lược
* 2 chiếc bình thủy tinh đựng trà
* Nho
* 1 bánh xà phòng
* Trứng
* Xà bông giặt quần áo
* Một chiếc dây bằng tơ sồi để buộc vào hàm răng (dental floss)
* Bánh mì
Hệ thống liên tưởng: Nào, bây giờ thử tưởng tượng rằng bạn đang đi trên sàn nhà bóng loáng với một cái lược to đùng bằng kim loại ngậm trên miệng. Ha ha, hãy thưởng thức sự mượt mà và lạnh lùng của chiếc lược. Chễm chệ ngay trên nó là hai chiếc bình pha lê đựng trà cực lớn chập chờn dưới ánh hoàng hôn huyền ảo. Hãy lắng nghe tiếng lạch cạch của thủy tinh va vào nhau hòa theo nhịp chân sáo của bạn. Đột nhiên, một tiếng "smush" khiến bạn dừng bước. Bạn thấy một dòng sông đầy nước nho đang chảy cuồn cuộn dưới chân. Gấu quần của bạn thấm đỏ. Bạn phải quay lại. Ngay lập tức, bạn bắt gặp những bọt bong bóng trắng xóa phủ đầy chiếc ván trượt khổng lồ làm bằng một bánh xà phòng vĩ đại. Và bây giờ, tôi đang nhìn bạn lướt như bay trên biển nho, để lại trên mặt nước chiếc đuôi bằng bong bóng xà phòng lấp lánh. Bạn hét toáng lên vì thích thú. Những ngón chân mát rượi hòa với tiếng nổ lóp bóp của nho và xà phòng khiến bạn khoái chí vô cùng. Bạn ngửi thấy mùi nho ngọt ngào hòa lẫn với hương thơm của xà phòng trong sự ngất ngây và sảng khoái. Bất chợt, bạn mất thăng bằng và lăn tòm xuống nước. Quần áo của bạn thấm đẫm nước nho. Bạn lồm cồm bò lên bờ. Trời ơi, trông bạn lúc này ướt át và nhếch nhác như một con cóc trồi lên mặt đất sau cơn mưa vậy.
Lúc này bạn đang mệt lử. Bạn đã dành 8 giờ đồng hồ và 12 hộp xà bông để tống khứ cái đống chất bẩn ra khỏi chiếc quần jean ưa thích của bạn. Mệt mỏi! Và cả đói nữa. Bạn lại phải mò ra cửa hàng. Bạn đã thực sự là một chuyên viên giữ thăng bằng cừ khôi khi không làm rơi hai chiếc bình đựng trà to sụ trên chiếc lược. Sẽ còn tuyệt vời hơn nếu bạn chỉ dùng một sợi dây mà vẫn giữ được những chiếc bình. À mà sợi dây bạn đang ngậm trên miệng đó làm bằng gì ấy nhỉ? Bằng tơ sồi phải không? Bạn đúng rồi đó! Hãy cảm nhận hương vị của nó đi. Tuyệt vời chứ? Đó là cách mà hệ thống liên tưởng làm việc. Nào, bây giờ hãy kết thúc câu chuyện của mình bằng hai phần thưởng cho chiếc bụng lép kẹp đang réo ầm ầm. Món bánh mì nóng hổi và trứng gà thơm phức. Còn thực tế, bạn cũng rời siêu thị mà không bỏ sót một món đồ nào. Hãy để cho trí tưởng tượng của bạn bay bổng bằng cách thổi vào cái danh sách khô khan mà bạn cần phải ghi nhớ những hình ảnh, những biểu tượng hay những câu chuyện. Nếu bạn cho rằng thật khó để có thể nghĩ ra những thứ như vậy thì quả thật là do bạn chưa thử đó thôi. Chắc chắn bạn sẽ nghĩ ra được, vì không có gì ràng buộc ở đây cả. Hoàn toàn là một thế giới tự do. Chúng có thể rất đẹp, hoặc rất cổ quái, hoặc rất logic, hoặc rất dở hơi. Chẳng sao cả, miễn là bạn ghi nhớ nó. Đó chính là cái mẹo rất đơn giản, nhưng cũng hiệu quả giúp cho bạn rèn luyện trí nhớ. Nó được gọi là: "Hệ thống liên tưởng". Nói ra thì đúng là chẳng có gì. Nhưng mà không có mấy ai dùng đâu nhé. Và bạn sẽ thấy ngay nó sẽ giúp bạn ghi nhớ vô cùng hiệu quả. Đừng biện hộ rằng chỉ mỗi cái danh sách ngắn tí mà phải sáng tác cả một câu chuyện dài lê thê. Bạn nhầm rồi. Chúng ta nhớ những gì gây ấn tượng, nhớ những gì có nhiều thông tin, chúng ta không nhớ theo số lượng. Tức là, những thứ dài dòng đôi khi còn khó quên hơn là một mẩu bé tí. Vậy đó, hãy sống động lên, bộ nhớ của bạn cũng sẽ hoạt động mạnh mẽ hơn, tôi cam đoan với bạn.
Tôi đã từng chơi trò: "Short-term memory test" trong Microsoft Encarta (Nếu có phần mềm này, bạn chỉ cần gõ: "Test your short-term memory" vào thanh công cụ Search rồi tha hồ mà thử sức). Đó là một trò mà nhiều người cho rằng rất khó và bực tức khi chơi. Số là nó sinh ngẫu nhiên một dãy chữ cái, cho bạn xem trong khoảng thời gian ngắn, rồi tắt đi và bạn phải gõ lại đúng những chữ cái đó theo thứ tự ban đầu. Nếu bạn nhớ được 10 chữ cái một lúc, trí nhớ "short-term" của bạn quả thật "đáng nể" (remarkable) - bạn sẽ nhận được một lời khen. Những người thông thường chỉ nhớ được khoảng 7 ± 2 chữ mà thôi. Nghĩa là từ 5 đến 9 chữ cái là kịch kim. Bạn không tin cứ thử mà xem - khó phết đấy. Khi nhìn ông anh tôi đánh vật với 7, 8 chữ cái rồi than thở sao không nhớ nổi tôi cứ tủm tỉm cười. Bản thân tôi có thể nhớ được 10 chữ cái dễ ợt! Và lũ bạn tôi trố mắt ra khi nhìn tôi gõ bay bay 10 chữ một lúc trúng phóc. Bạn đừng cho là tôi giỏi. Thực ra, chẳng có gì cả. Chỉ là một chút "mánh mung, tiểu xảo" mà thôi. Tôi cứ đặt bừa những chữ cái của dãy với những từ cụ thể. Ví dụ ATWUXVTSCK thì thành câu (Anh Tôi Wa' Ư Xấu Và Thích Sờ Con Kiến). Câu này rất vô nghĩa, nhưng dễ nhớ vô cùng. Và 10 chữ cái đối với bạn chẳng là gì cả. Bí mật nằm ở đây - dùng hệ thống liên tưởng.
