thanh tra 1.276 doanh nghiệp FDI có dấu hiệu chuyển giá, bao gồm: có số lỗ lớn, liên tục; doanh nghiệp lỗ vượt vốn chủ sở hữu nhưng vẫn đầu tư mở rộng
tính đến ngày 15/12/2011, ngành tài chính đã thanh tra 856 doanh nghiệp lỗ, doanh nghiệp có dấu hiệu chuyển giá và xử lý giảm lỗ khoảng 4.400 tỷ đồng, tăng 2,5 lần so với năm trước; đồng thời truy thu thuế và phạt khoảng 1.650 tỷ đồng, tăng 4 lần so với năm ngoái.
các hình thức chuyển giá thông qua hoạt động giao dịch liên kết như: nhà đầu tư góp vốn vào doanh nghiệp Việt Nam nhưng nâng giá trị máy móc, thiết bị và công nghệ; chuyển giá thông qua chuyển giao công nghệ cho doanh nghiệp liên kết tại Việt Nam; định giá tiền bản quyền thương hiệu rất cao so với thực tế; hay chuyển giá thông qua bán hàng hóa, nguyên vật liệu thấp hơn nhiều so với giá bán cho các bên không có quan hệ liên liên kết.
Ngoài ra, Bộ cũng xác định được các hành vi chuyển giá khác như chuyển giá thông qua việc các tập đoàn, công ty mẹ tại nước ngoài ký hợp đồng sản xuất kinh doanh, dịch vụ với các công ty các nước với đơn giá cao, sau đó giao lại cho công ty con tại Việt Nam với giá rất thấp; hay cho công ty con tại Việt Nam vay vốn tính lãi, phí dịch vụ cao bất thường…
Lỗ lũy kế đến hết năm 2009 lên tới hơn 3.700 tỷ đồng, hơn cả số vốn Coca Cola đầu tư vào VN, nhưng công ty này vẫn tiếp tục mở rộng đầu tư và khẳng định vị thế trên thị trường,2006 lỗ 228 tỷ, 2007 lỗ 198 tỷ, 2011 lỗ 39 tỷ đồng. 10 năm: Lỗ trung bình 100 tỷ đồng/năm. Lỗ lũy kế đến 30/9/2011: 3.768 tỷ đồng. Bán Coca vẫn chạy nhất và dễ bán nhất.
Theo thống kê của Cục Thuế TP.HCM, dù doanh thu tăng liên tục qua các năm nhưng kết quả kinh doanh của công ty này lỗ triền miên. Cụ thể, năm 2007 doanh thu đạt hơn 6.607 tỉ đồng, nhưng số lỗ là 157 tỉ đồng. Năm 2008 doanh thu vọt lên 8.175 tỉ đồng, số lỗ lên đến hơn 190 tỉ đồng. Năm 2009 doanh thu đạt 8.728 tỉ đồng, số lỗ cũng rất ấn tượng: 160 tỉ đồng. Từ khi thành lập (2001) đến nay, chỉ duy nhất năm 2010 công ty này khai có lãi 116 tỉ đồng, nhưng do được chuyển lỗ của những năm trước đó nên đến nay doanh nghiệp này cũng chưa đóng một đồng thuế thu nhập doanh nghiệp nào. Đến năm 2011 Metro lại khai lỗ 89 tỉ đồng.
Hoạt động theo giấy phép kinh doanh là phân phối bán buôn nhưng Công ty TNHH Adidas Việt Nam lại phát sinh hàng loạt chi phí của nhà bán lẻ.
Đây là cách chuyển giá theo phương thức liên kết giữa các công ty “con” của Adidas “mẹ” nhằm tìm cách né thuế tại Việt Nam.Theo đại diện Phòng thanh tra 1, Cục Thuế TP.HCM, hiểu nôm na chi phí này là công ty mẹ (Adidas AG) thuê người nổi tiếng chụp hình quảng cáo cho sản phẩm, các tấm hình quảng cáo này khi được treo tại cửa hàng của Adidas Việt Nam thì phải trả tiền cho công ty mẹ bằng 4% doanh thu ròng của sản phẩm.
Bên cạnh đó, giá thành sản phẩm của Adidas còn bị đội lên do khoản chi phí quản lý. “Ở những DN khác, chỉ có một chi phí quản lý vùng, nhưng tại Adidas Việt Nam có nhiều tầng nấc quản lý. Ngoài quản lý tại Việt Nam còn có thêm quản lý vùng tại Singapore và đồng thời Adidas Việt Nam còn chịu sự quản lý từ Adidas ở Đức. Adidas Việt Nam có hẳn các hợp đồng dịch vụ ghi nhận sự quản lý này cùng các chi phí trả cho phía đối tác” - đại diện Phòng thanh tra 1 cho biết.
Nghịch lý hơn, dù có đầy đủ tư cách để nhập khẩu trực tiếp hàng hóa từ nước ngoài nhưng Adidas Việt Nam lại phải thuê đối tác khác là Adidas International Trading B.V thay mặt Adidas Việt Nam thực hiện các dịch vụ như tìm nhà sản xuất cho hàng hóa liên quan, tìm nguồn cung ứng mẫu, đặt đơn hàng, kiểm tra vật liệu, thành phần hàng hóa, giám sát sự tuân thủ các tiêu chuẩn pháp lý... Adidas Việt Nam trả cho đối tác này 8,25% giá trị mỗi giao dịch. Khoản chi phí này được Adidas Việt Nam ghi nhận là khoản chi phí mua hàng và hạch toán vào giá vốn.
Ngoài ra, dù không phải là nhà sản xuất nhưng tại Adidas Việt Nam lại phát sinh khoản tiền bản quyền bằng 6% doanh thu ròng của sản phẩm. Ngoài ra, dù trên giấy phép được UBND TP.HCM cấp, ngành nghề chính của Adidas Việt Nam là thực hiện quyền nhập khẩu, phân phối bán buôn giày thể thao, quần áo thể thao... nhưng DN này còn phát sinh khoản chi phí hỗ trợ vật dụng cho nhà bán lẻ như: cung cấp tủ kệ, vật dụng, đồ nội thất, ngoại thất để cho nhà bán lẻ sử dụng nhưng không yêu cầu thanh toán lại. Bù lại nhà bán lẻ không được cho thuê, chuyển nhượng cho bên thứ ba dưới bất kỳ hình thức nào. Nếu nhà bán lẻ vi phạm bất kỳ đến quyền sở hữu của Adidas ViệtNam đối với các trang thiết bị này thì phải bồi thường. Toàn bộ chi phí này được Adidas Việt Nam hạch toán vào chi phí bán hàng.
Đại diện Phòng thanh tra 1 - đơn vị trực tiếp thực hiện thanh tra tại Adidas Việt Nam - nói: “Nếu một đôi giày Adidas bán ra tại thị trường Việt Nam với giá 2 triệu đồng thì giá gốc khi nhập khẩu chỉ khoảng 1 triệu đồng, còn 500.000 đồng là các chi phí khác mà Adidas Việt Nam phải trả cho đối tác khác mà thực chất cuối cùng đều chảy về túi của công ty mẹ. Có trường hợp các chi phí “khó hiểu” khác lên đến 50% giá bán sản phẩm”. Mỗi khoản phí nêu trên hằng năm ngốn của Adidas Việt Nam số tiền lên đến hàng chục tỉ đồng. Chi phí này do người tiêu dùng Việt Nam “gánh” nhưng ngân sách thất thu vì lợi nhuận được chuyển lòng vòng qua các đối tác rồi chảy về túi công ty mẹ.
