Cezmi, Namık Kemal'in İntibah'tan sonra kaleme aldığı ikinci romanıdır. Türk edebiyatında tarihi roman türünde yazılmış ilk eser kabul edilen Cezmi, aslında iki cilt olarak planlanmış ancak ikinci cildi yazılamamıştır. Cezmi romanında üç devletin tarihi hayatı vardır. Bunlar Osmanlı İmparatorluğu, İran şahlığı ve Kırım hanlığıdır.

Her sonun yeni bir başlangıcı vardı. Biz o sona ulaşmış, yeni bir başlangıç yapmıştık. Her şeyin yolunda gittiğini düşündüğümüz anda, tüm liselerin ortak bir sorunu çıkmıştı. Bu sorunu birliktemi çözeceklerdi yoksa sırt sırta mücadeleye aralarındaki rekabet duygusu engel mi olacaktı? Dostları ile birlikte savaşmak için iki kız arkadaş Kaya Erkek Lisesi'ne geri dönüyordu. Bir biri ardına sıra gelen oyunlar, oyunların içinde acıyla boy ölçüşen büyük sırlar... Zaman daralmış ve oyun çoktan başlamıştı. Kimseye zarar gelmemesi için denilen yapılmak zorundaydı. Bunu başarabilecekler miydi? Kaya erkek lisesi en büyük sınavını Arda ve Bulut ile vermeye hazırlanıyordu. Acı hissedilmeyi,Sırlar saklanmayı,Oyunlar oynanmayı isteyecekti. İstenilen olacakmıydı? "Sizin yüzünüzden." Dedi Bulut, Arda ve Mert'in çıktığı kapıya bakmaya devam ederken. "Sizin yüzünüzden... Yanlış seçimler yaptım."

(İlk 5 bölüm yayında.) Kimse geleceği düşünmüyor, herkes 'Şuan' ı yaşıyordu. Onlar için ilerisi değil, şimdiki zaman önemliydi. Kimse zayıf olmak istemezdi. Biz güçlü olandık. En azından Kaya Erkek Lisesi öyleydi. Zayıflığı tatmamak için savaşacaklardı. Anılarını bu okulla doldurmuşlardı. -Geçici bir süreliğine 'Erkek Lisesi' ne gitmek zorunda olan arkadaşlar, kendilerini erkek liselerinin kapışmalarının ortasında bulur. -Okullar arası düşmanlık -Güç gösterileri -Bu iki kızdan dayak yiyen, düşman erkek liseleri. "Beni boğacak mısın lider?" diye fısıldadım. "Bir gün boğulacaksın. Ama benimle beraber."

Birinin ismi Efser'di. Eşinin baş tâcı, serden geçtiğiydi. Birinin ismi de Esved'di. İsmi gözlerinin güzelliğinden mi, eşinin Kâbe'si gibi olmak için yaratılmış olmasından mı konuldu bilinmez birbirlerine hem cân hem cânândı onlar. Bir tane gülde iki ayrı kokuydular ama birbirinin tamamlayıcısıydılar. Biri zehr olsa diğeri panzehir olurdu. Böylelikle hem acıda şükrederlerdi hem biçare olduklarında. Sevgiden yaratılmışlardı onlar. Hatta aşktı diğer isimleri. Üç harfe bir âlem gibi sığmışlardı...

Bu topraklarda yasanmis garip ve aciklanamayan olaylar