Trạng Lợn

Trích 'Kho tàng về các ông Trạng Việt Nam' của Giáo sư Vũ Ngọc Khánh.

Truyện Trạng Lợn cho đến hôm nay vẫn chưa có khả năng đi tìm một xuất xứ chính xác. Ngay cái tên thực của ông cũng khó xác định. Dương Đình Chung hay Nguyễn Nghiêu Tư. Truyện hư cấu thì đã rõ ràng, và ý nghĩa Trạng Lợn là nhằm đả kích những mẫu người quan lại, trí thức như Xuân Tóc Đỏ trong tiểu thuyết của Vũ Trọng Phụng. Sau này Trạng Lợn còn được gọi bằng nhiều tên họ khác nhau: Trạng Bói, Trạng Dừa... Thời điểm Trạng Lợn được dân gian xếp vào đời Lê Thánh Tông.

Sách Địa dư Huyện Bình Lục của Ngô Vi Liên cho biết ở huyện Bình Lục (Nam Hà) có một ông trạng có tên là Trạng Dừa. Năm 1920, ông Mộng Quế ở Nam Định có biên soạn cuốn Trạng Dừa truyện lục. Gần đây, Hội Văn Nghệ Nam Hà đã cho dịch ra quốc ngữ. Chúng tôi xin cho in lại toàn văn: