UYGUR PRENSESİ DİLŞAD HATUN

Güzelliği dillere destandı, yaşadığı dönem Doğu Türkistan Türklüğü için felaket Çanlarının çaldığı yıllardı.
1759 yılında Çinde hanedan kurmuş Budist Mançular,Doğu Türkistanı işgal ettiler; Uygur Türkleri vatanı işgal eden Çin ordusuna karşı yıllarca direndiler. Tam 42 kez bağımsızlık mücadelesi verildi, sonuçta sayı ve techizat bakımından kıyaslanamayacak derecede fazla olan Çin ordusu, Rusların da yardımıyla bu mücadelelerden galip çıktı.
O dönemin Doğu Türkistan Hanlarından Cihangir Hoca Çinli işgalciler tarafından şehit edildi.
Cihangir Hoca şehit edilince eşi İPARHAN kocasının mücadele bayrağını devraldı ordunun başına geçti..
Çin imparatoru Chi-En Lung Dilşad hatunun efsanevi güzelliğiyle ilgili anlatılanların etkisinde kalıp ona aşık olmuştu,bu karşılıksız bir aşktı, Dilşad Hatunun tek amacı kocasının intikamını Çinlilerden alıp, Doğu Türkistanın bağımsızlığı için mücadele etmekti.
Dilşad Hatun. Çin imparatoru ricacı olarak gelmesi halinde Uygur halkına esir muamelesi yapmayacağı haberini gönderir. Çevresinde toplanan Uygur ileri gelenlerinin ısrarıyla imparatora ricacı olarak gitmeyi kabul eder, Aylar süren yolculuktan sonra Pekin'e ulaştığında Chi- En Lung tarafından şehir dışında karşılanır, sarayda ağırlanır ama birkaç gün içinde imparatorun esas maksadının kendisiyle buluşmak olduğunu da anlar. Yemeden içmeden kesilir, hiçbir davete katılmaz.
İmparator Lung onun gönlünü yapmak için Yasak Şehir'e bir mescit yaptırır, Pekin'in Cang- An Kapısı çevresine Müslümanların yerleşmesine izin verir, Türkistan beylerinden bazılarına unvanlar verir, Uygur Türklerinden seçilmiş muhafızlar tayin eder Dilşad'a, kaldığı dairenin önüne unun çok sevdiği iğde ağaçları getirip diktirir..