Orta əsrlərin casusluq tarixi məzmun, mahiyyət və xarakter etibarilə müxtəlif dövrlərə bölünür. Baş vermiş mühüm dini, iqtisadi, siyasi və mədəni hadisələr həmin dövrün kəşfiyyat və casusluq işində də geniş şəkildə əks olunub. Xatırlasaq görərik ki, islamın yaranması, xilafətin qurulması, "səhrada qum dənələri qədər saysız-hesabsız qoşunu» olan əzəmətli Çingiz xanın hərbi yürüşləri, xilafətə qarşı 22 il müharibə aparmış bizim Babəkin şücaətləri, ardından xristian dünyasında bir-birinin ardınca yaranan dövlətlərin hər biri casusluq və kəşfiyyat tarixinə böyük töhfələr bəxş ediblər. Bu dövr həm də casusluğun və kəşfiyyatın ilkin texniki vasitələrinin yaranmağa başladığı dövrdür. Gizli yazışmaların texnikası, kəşfiyyatda çox geniş istifadə olunan məxfi şifrələrin yaranması prosesi məhz orta əsrlərdən başlayıb.
İslam peyğəmbərinin sağlığında intişar tapmağa başlayan xilafətin ilkin işartıları onun vəfatından sonra sələfləri tərəfindən uğurlu şəkildə davam etdirildi. 10 il ərzində ərəblər