Leiras Pulpeiro (Escolma da BVG)

Manuel Leiras Pulpeiro (1854-1912) nace e morre en Mondoñedo, unha das antigas capitais galegas. Fillo de médico cirurxián, inicialmente estuda no Seminario Diocesano, obtendo máis tarde o título de bacharel en Artes no sonado Instituto de Tapia de Casariego.
No ano 1870 comeza en Compostela a carreira de Medicina e, un ano despois de obter o título, instálase de novo en Mondoñedo para exercer como médico alí.
Galeguista e anticlerical, aínda que cristián, a vida na pechada sociedade mindoniense resultoulle en moitas ocasións incómoda e abafante, enfrentado ao poder da "cregaxe" opresora.
Desde a súa xuventude foi un convencido republicano federalista. Así en 1887 asiste en Lugo á asemblea na que se aproba un "Proxecto de Constitución para o Estado Galaico". O seu galeguismo levouno a cultivar literariamente a nosa lingua, publicando os seus poemas desde 1884 no semanario ourensán O Tío Marcos da Portela e na revista coruñesa Galicia.
O nome alcanzado como poeta galego leva a que a Real Academia Galega o designe en 1905 membro numerario, honor que o poeta modestamente rexeita.
A pesar de os seus versos apareceren con relativa frecuencia en xornais e revistas, Leiras Pulpeiro só viu publicada en vida unha obra, Cantares Gallegos (1911), en que se inclúen, xunto ás poesías máis coñecidas, de contido social, outras de tema costumista ou intimista, conxunto acrecentado con novas composicións en edicións xa póstumas.
Leiras Pulpeiro cultivou a poesía patriótica e, a diferencia do seu paisano Noriega Varela, non dubidou en utilizar a súa pluma en defensa dos oprimidos campesiños que el tanto tratou debido á súa profesión de médico.
Nove anos despois da súa morte, rendeuselle unha homenaxe con motivo da inauguración do seu mausoleo, custeado polos residentes na Arxentina. Desde entón, pode lerse na súa lápida: "Amou a verdade e practicou o ben".
(Biografía e escolma tiradas de bvg.udc.es)
#