* Phân tích mối quan hệ biện chứng giữa vật chất và ý thức.
Định nghĩa vật chất:
"vật chất là một phạm trù triết học dùng để chỉ thực tại khách quan đem lại cho con người trong cảm giác ,được cảm giác của chúng ta chép lại,chụp lại ,phản ánh và tồn tại không lệ thuộc vào cảm giác ".
+ Vai trò quyết định của vật chất đối với ý thức.
- Vật chất ( đợc hiểu, đó là cơ sở vật chất, điều kiện vật chất, quy luật khách quan) là những tiền đề, cơ sở, nguồn gốc cho sự ra đời, tồn tại và phát triển của ý thức.
- Điều kiện vật chất nh thế nào thì ý thức nh thế đó.
- Vật chất quyết điịnh sự ra đời của ý thức, cả về nội dung, bản chất và khuynh hớng vận động, phát triển của ý thức, vì vật chất là có trớc, ý thức là có sau và ý thức chỉ là sự phản ánh của vật chất.
- Vật chất thay đổi thì ý thức cũng thay đổi, vật chất phát triển đến đâu thì ý thức hình thành, phát triển đến đấy. Vì ý thức là sự phản ánh thế giới vật chất vào não ngời, là hình ảnh của thế giới khách quan, vật chất là nguồn gốc của ý thức, quyết định nội dung của ý thức.
- Vật chất quyết định nội dung, bản chất, khuynh hớng vận động của ý thức, vật chất cũng là điều kiện miên tả để thực hiện hoá ý thức, t tởng trong đời sống thực tiễn
VD: + So sánh cuộc sống giữa gia đình đông con và gia đình ít con
+ So sánh cuộc sống ngời dân ở đồng bằng và cao nguyên.
* Ý thức tác động trở lại vật chất.
- Định nghĩa: Cũng như vật chất có rất nhiều quan niệm về ý thưc theo các trường phái khác nhau . Theo quan điểm của CNDVBC khẳng định rằng ý thức là đặc tính và là sản phẩm của vật chất ,là sự phản ánh khách quan vào bộ óc con người thông qua lao động và ngôn ngữ
- Ý thức do vật chất quyết định nhng nó không phụ thuộc hoàn toàn vào vật chất mà có thể tác động trở lại vật chất, góp phần cải biến thế giới khách quan thông qua hoạt động thực tiễn của con ngời.
- Ý thức phản ánh đúng hiện thực khách quan có tác dụng thúc đẩy hoạt động thực tiễn của con ngời trong quá trình cải tạo thế giới vật chất.
- Ý thức phản ánh không đúng hiện thực khách quan, có tác dụng thúc đẩy hoạt động thực tiễn của con ngời trong quá trình cải tạo thế giới vật chất
Ý thức dù thúc đẩy hay kìm hãn hoạt động thực tiễn của con ngời nhng sự tác động của ý thức không phải thông qua hoạt động thực tiễn của con ngời…
- Tuy có vai trò rất quan trọng trong hoạt động thực tiễn của con ngời nhng vai trò ấy bao giờ cũng phải có đủ những điều kiện vật chất cho phép. Suy cho cùng vật chất vẫn quyết định ý thức.
* Ý nghĩa phơng pháp luận của mối quan hệ biện chứng giữa vật chất và ý thức.
- Từ nguyên lý vật chất quyết định ý thức, tất yếu đòi hỏi trong hoạt động nhận thức thực tiễn phải luôn luôn tôn trọng hiện thực khách quan, quy luật khách quan. Nghĩa là phải xuất phát từ điều kiện, kinh tế, chính trị xã hội nhất định mà đề ra đờng lối chủ trơng chính sách đúng đắn, phù hợp, thúc đẩy lịch sử tiến lên.
- Chủ quan duy ý chí, nôn nóng, vội vàng, tất yếu dẫn đến sai lầm trong hoạt động nhận thức và thất bại trong hoạt động thực tiễn.
- Chính vì thế cơng lĩnh của Đảng có viết: “mọi đờng lối chủ trơng của Đảng phải xuất phát từ thực tế, tôn trọng quy luật khách quan”.
Trong sinh hoạt hàng ngày của con ngời trớc hết phải chú ý đến đời sống vật chất ăn, ở, mặc, đi lại rồi mới chú ý đến các lĩnh vực khác. Nhng nếu tuyệt đối hoá yếu tố vật chất sẽ rơi vào quan
