ĐỀ CƯƠNG VI SINH
(Dành cho các khối BS. Đa khoa )
Câu 1:Trình bày các loại hình thể của vk,nêu ý nghĩa của chúng trong chẩn đoán vi sinh
VK là những sinh vật đơn bào, k có màng nhân.chúng có cấu trúc và hoạt động đơn giản hơn nhiều so với các tế bào có màng nhân. Nhìn chung về hình thể vk rất đa dạng và tương đối ổn định do cấu trúc vách qđ.
Về hình thể người ta chia vk làm 3 loại lớn:
-Các cầu khuẩn: là những vk có hình cầu, mặt cắt của chúng có thể là những hình tròn,nhưng cũng có thể là hình bầu dục or ngọn nến. đường kính trung bình khoảng 1µm. Dựa vào cách sắp xếp, tc bắt màu gram người ta chia cầu khuẩn lại đc chia làm nhiều loại như đơn cầu, song cầu, tứ cầu, tụ cầu, liên cầu.
+ Đơn cầu: Cầu khuẩn đứng riêng rẽ từng con. Phần lớn không gây bệnh.
+ Liên cầu: VK gram (+) đưngs với nhau thành tưng chuỗi. Liên cầu bây bệnh thường gặp: phế cầu, lậu cầu, não vô cầu...
+ Tụ cầu : Cầu khuẩn xếp thành đám. Tụ cầu gây bệnh thường gặp: tụ cầu vàng, tụ cầu trắng.
-Trực khuẩn: là những vk hình que, đầu tròn hay vuông, k.thước của các vk gây bệnh thường gặp là: bề rộng 1µm, chiều dài 2-5µm. Các trực khuẩn k gây bệnh thường có kthước lớn hơn. Phân loại trực khuẩn dựa vào: Tc bắt màu gram, hô hấp( kị khí or hiếu khí), khả năng sinh nha bào. Một số loại trực khuẩn gây bệnh thường gặp như các vk lao, thương hàn...
+ Bacteria: Trực khuẩn hiếu khí tuỳ tiện, bắt màu gram (-), không sinh nha bào. VD: họ VK đường ruột.
+ Bacilli: trực khuẩn hiếu khí, sinh nha bào, bắt màu gram (+). VD: trực khuẩn than, beacillú, cerveus....
+ Clostriclium: trực khuẩn kị khí, sinh nha bào, bắt màu gram (+). VD: trực khuẩn uốn ván, trực khuẩn gây ngộ độc thịt, hoại thư sinh hơi..... chúng đều gây bệnh = ngoại độc tố.
-Xoắn khuẩn: là những vk có hình sợi lượn sóng và di động.chiều dài của các vk loại này có thể tới 30µm. Dựa vào đặc điểm vòng xoắn, kích thước có đều nhau hay không, xoắn khuẩn đc chia làm 3 nhóm chính:
+ Treponema: xoắn khuẩn giang mai
+ Bonila: xoắn khuẩn gây sốt hồi quy
+ Leptospira: xoắn khuẩn gây sốt vàng da, chảy máu.
- Ngoài những vk điển hình trên còn có các loại vk có hình thể trung gian:
+Trung gian giữa cầu khuẩn & trực khuẩn là cầu trực khuẩn.VD: vk dịch hạch...
+Trung gian giữa trực khuẩn và xoắn khuẩn là fẩy khuẩn.vd fẩy khuẩn tả
*Ý nghĩa của chúng trong vi sinh:
- Hình thể có giá trị chẩn đoán trong vi sinh
- Đôi khi trong 1 số ít trường hợp dựa vào hình thể t/c bắt màu và các xét nghiệm khác triệu chứng lâm sang => chẩn đoán đúng về ngnhân gây bệnh
- Quan sát hthể trong bệnh fẩm của b.nhân có thể chẩn đoán chính xác bnhân bị bệnh j'.vd: lậu cấp, mủ niệu đạo...
