Sevgili Komutanim, bugünün kitabi Satranc adli bir novella. Kitap Stefan Zweig tarafindan yazilmis. Kitap insan zihninin baski ve yalnizlik altinda nasil degistigini anlatiyor. Hikayede uzun sure hücrede birakilan bir karakterin akil sagligini korumak icin tesadufen buldugu bir satranc kitabindaki hamleleri zihninde tekrar tekrar oynamasi konu ediliyor (bu sahneleri okurken baya bi sasirmistim). Zamanla bu oyun hem yasama direncini guclendiren bir siginak oluyor, hem de zihnini yavas yavas tuketen bir takintiya donusuyor cunku karakter buna bagimli hale geliyor. Zihn, gerceklikten kopmaya basladiginda hayaller uretiyor, örnegin hucredeki siyah beyaz kareli battaniyede satranc taslari gormeye basliyor ve saatlerce iki tarafi da kendisi oynuyor satrancta. Bir yandan bilmiyormus gibi beyaz tasli ksiinin –yani kendisinin- ne yapacagini, hangi tasi ilerletecegini dusunuyor ve obur yandan da bu döngüyü siyah taslarda da uyguluyor ve zaten tahmin edebilecegin gibi bir insan iki tarafi da satrancta oynayamaz, yaparken mental sagligi bozulur yanii. Tabii ki de bu durum insan beyninin en zor kosullarda bile bir cikis yolu aradigini, hayal gucuyle kendini korumaya calistigini gosterir. Ancak ayni surec tekrarlanirken, zihni parcalanmanin esigine surukler. Stefan Zweig boylece satranci yalnizca bir oyun olarak degil de, bir yandan karakter acisindan yasam, fakat öbür yandansa kendi zihninin ölümüne sürükleyen bir oyun, iskence olarak göstermis. Cok ince bir ktiap, sayfa sayisi acayip az fakat icinde yazanlari insan uzun bir süre düsününce asil kitaptan cikartmasi gereken seyi anliyor. Kitabin son sayfalarini kütüphanede okumustum ve bitirince orada öylesine oturdum ve düsündüm, sonra düsünürken kitabin kapaginda, kitapta gecen bir alintiyi görüp gülümsedim. Kitabin kaapginda su alinti vardi;
Insan bekler, bekler bekler, safaklari zonklayana dek düsünür, düsünür, düsünür.
Tam düsüncelere dalmisken bu yaziyi okumak komik bence eheh. Her neyse ben gidiyorumm, iyi gecelerr sana da!
