Karl MARX, Friedrich ENGELS - Komünist Manifesto İncelemesi

     Acelesi olanlar için yüzeysel inceleme: Komünist Manifesto ekonomik açıdan toplumun bir kısmının haklarının sömürüldüğünü, sömürülen proleteryanın, komünist düşünceye göre köhne kalmış burjuvaziye karşı verdiği savaşın ve komünizmin temel ilkelerinin detaylı anlatıldığı, modern komünist düşüncenin başeseridir. 

     Hemen, komünist bunlar, okunmaz deyip geçmeyin, farklı açılardan bakabilmek için okur zaten insan ve farklı açılardan bakmanın hiç bir mahsuru yoktur bir şeyi öğrenmek sizi onun taraftarı yapacak diye bir kaide yok, değil mi? Modern komünizmin macerasının nasıl başladığını öğrenmek için, okumanız gereken daha iyi bir kaynak olduğunu sanmıyorum.

     Kitaba dair her şeyi bilmek isteyen, takıntılı psikopatlar için inceleme: Machiavelli'nin Prens kitabını aldığım gün, zaten okumayı düşündüğüm fakat üşendiğim veya zaman ayıramadığım Komünist Manifestoyu ucuza bulunca dedim ki niye almayayım? Prens kitabını bitirip inceledikten sonra, hemen bir kaç gün içinde Komünist Manifestoyu okudum. Bende kitabın Can Sanat Yayınları 5.baskısı bulunuyor. Çevirisi Celal Üster ve Nur Deriş tarafından yapılmış. Araştırırsanız Manifestonun Türkiye'ye yazımından 75 yıl sonra geldiğini görürsünüz, ayrıca çok sancılı bir çeviri hikayesine sahip. Kitap dört ana bölümden oluşuyor diyebilirim, kitabı anlamak için biraz yazarlarının hikayelerinden bahsetmek gerekir.

     Manifesto'nun mimarı Marx 1818'de Prusya'da doğmuş, felsefe ve hukuk eğitimi almış ve bu dönemde Genç Hegelciler'e katılmış. Babası bir fabrikatör olmasına rağmen, modern komünizmin doğuşuna büyük bir hizmet eden Engels ve Marx'ın dostlukları 1844 yılında, Marx'ın Engels'e ait yazıların fikirleriyle örtüşmesi üzerine başlamış. Uzun yıllar gazetecilikle uğraşan Marx, Engels ile birlikte 1848 yılında Manifestoyu isimlerini gizleyerek yayınlamışlar ve modern komünizmin doğuşuna vesile olmuşlar. Bu ne? kısacık yaşam öyküsü hiç bir derinliği yok diyorsanız, biyografilerini okumanızı öneririm.

     Yazarlardan yeterince bahsettiğimize göre artık kitabın içeriğine girebilirim. Marx'a göre burjuvanın doğurduğu proleterya(işçi sınıfı), aynı zamanda burjuvazinin yıkılışının en büyük habercisi olacaktı. Manifesto'nun oldukça güzel bir giriş kısmı bulunuyor; Avrupa'ya bir heyula(ürkütücü hayal) korku salıyor, komünizmin heyulası. Bu giriş kısmının da gösterdiği gibi zaman zaman edebi bir metin okurmuşcasına güzel söz sanatları kullanılmış bir yapıt. Bir kesim bu yapıtın bilimsel olduğunu, başka bir kesim bunun bilimsel bir özelliği olmadığını bir propaganda yapıtı olduğunu söylüyor. Her ne kadar kendimde bir tarihçi olsam da bu konuda yorum yapmamın yanlış olduğu kanaatinde olmakla beraber bilimsel bir yanının olduğunu inkar edemeyeceğim. Sonuçta ortada bir teori var ve bu teoriyi geçmişte yaşanmış olaylarla kanıtlama çabası bulunuyor.

     Manifesto'da burjuva ve proleter, komünistler ve proleterler, komünist ve sosyalist literatürler hakkında eleştiriler ele alınıyor ve fikirlere büyük bir bağlılıkla(belki bu bilimselliği örtebilir), sert bir dille aktarılıyor. Anarşizmi tetikleyebilecek devletsizlik, sınıfsızlık, parasızlık düşüncesini benimsemiş olması, miras ve mülkiyet hakkının kaldırılmasını savunması, ücretsiz eğitim gibi bir çok farklı fikirle kapitalizmin önüne dikilmiştir. Bünyesinde zengin sınıfın duyduğu zaman, kanını donduracak fikirlerin başarılı olması bence refah ve zenginlik arzusuna sahip insanın hırslı doğasına ters düşmüştür. Bu dezavantajlara rağmen 19. ve 20. yüzyıla darbesini vuracak kadar güçlenmeyi başarabilmiş komünist fikirler, Çin ve Rusya gibi büyük güçleri kasıp kavurmuş bunun dışında başka bir çok devlete(Küba, Kuzey Kore, balkan devletleri vb.) büyük etkileri olmuştur. Bu kadar büyük bir etkinin ilk kurşunu olan Komünist Manifesto'yu okumak gerektiğini düşünüyorum, hele ki siyaset veya ekonomi bilimine meraklı okur ve öğrenciler için bence şart.

     Kitabın çok etkileyici bulduğum son kısmı: Egemen sınıflar bir komünist devrim korkusuyla tir tir titresin. Proleterlerin zincirinden başka yitirecekleri bir şey yoktur. Oysa kazanacakları koskoca bir dünya vardır. BÜTÜN ÜLKELERİN İŞÇİLERİ, BİRLEŞİN!