Tatlong taon ang lumipas
pagkatapos ng World War II
nang isilang ni Maria ang
panganay nilang anak ni
Tonyo. Lalaki ang bata, ma-
mula-mula ang kutis, mai-
tim ang buhok at matangos
ang ilong. Rogelio ang ibini-
gay na pangalan ng mag-
asawang kapwa lahi ng mga
Ibanag sa Cagayan. Ang lala-
wigan ng Cagayan ay isa sa
limang lalawigan na bumu-
buo ng Cagayan Valley Re-
gion o Region 2 sa Hilagang
Luzon. Ang apat pang iba ay
ang Isabela, Nueva Vizcaya, Batanes at Quirino. Ang Ba-
tanes ay matatagpuan sa du-
long hilaga ng Pilipinas ma-
lapit sa bansang Taiwan na
ang dating pangalan ay For-
mosa, isang dating lalawi-
gang sakop ng Red China. Ang Quirino naman ay isa
sa mga bayang sakop ng la-
lawigan ng Nueva Vizcaya.
Ang Nueva Vizcaya naman
ay ang huling lalawigan ng
Cagayan Valley Region sa
Timog kasunod ng lalawi-
gan ng Nueva Ecija, isa sa
mga lalawigang sakop ng
Central Plain of Luzon o
Region 3. Ang iba pang lala-
wigan ng Region 3 ay ang
Bulacan, Pampanga, Tarlac,
Bataan, Zambales at Aurora,
dating bayan na sakop ng
lalawigan ng Quezon na na-
kaharap sa Pacific Ocean. Ang Quirino naman ay da-
ting bayang sakop ng Nueva
Vizcaya. Matatagpuan ito sa
sa Northeast ng Pilipinas
along Pacific Ocean malapit sa Aurora, Quezon.
Sakop ng Cagayan River
ang malalaking probinsya
ng Isabela at Cagayan. Hindi
kasama ang Nueva Vizcaya
dahil mas marami ang bun-
dok dito. Katabi na nito ang
Cordillera Mountains na su-
masakop sa Mountain Pro-
vince at Benguet malapit sa
Baguio City, ang Summer
Capital of the Philippines.
Ilog-tabang ang Cagayan
River. Magtatapos ito sa ba-
yan ng Aparri na sakop pa
rin ng Pacific Ocean. Iba't-
ibang uri ng isdang-tabang
ang matatagpuan sa ilog na
ito, the longest river in the
Philippines. Dito lang mata-
tagpuan, ang pinakamahal
na isdang-tabang sa buong
mundo na kung tawagin sa
wikang Ilocano ay "Ludong."
Ang isdang ito ay nagkaka-
halaga lang naman ng 4.5 K
or P4,500.00 per kilo.Tuwing Nobyiembre lamang ito lu-
militaw at dinarayo pa ni
dating Pangulong Ferdinand Marcos, Sr., ang ama ng Pa-
ngulo nating si Bongbong Marcos, Jr.
Pagsasaka ang ikinabu-
buhay ng mga probinsyano.
Nagtatanim sila ng palay,
mais, gulay at prutas. Ang ilan ay nag-aalaga ng baboy,
manok, pabo, pato at itik.
Bagama"t may mga baran- gay na malapit sa Ilog-Caga-
yan, lahat ng kalalakihan dito ay marunong mangisda,
ngunit dalawang beses lang
sila mangisda sa loob ng isang taon, buwan ng Enero
at Nobyiembre dahil laksa
ang dalawang "seasonal fish" na ito. Kapag buwan ng Enero, ay panahon ng napa-
kakapal na "dulong" (sa wi-
kang Ilokano ay "ipon"). Ang
dulong ay isa sa pinakama-
liit na isda sa buong mundo.
Ang pinakamaliit na isda sa
buong mundo ayon sa "Gui-
ness Books of Records" ay may "scientific name" na
"pandaka pigmea" na mata-
tagpuan sa lalawigan ng Pa-
lawan. Mahal din ang du-
long dahil primera klase ito.
Napakasarap na bagoong at
kahit kamatis lang ang iha-
halo dito ay nagkakatalo na. Ang Palawan naman ay isa sa apat na lalawigan na bu- muo ng MIMAROPA Region
IV-B na kinabibilangan ng
Mindoro, Marinduque, Rom-
blon at Palawan nga. Pala-
wan, ang pinakamalaking
lalawigan sa buong Pilipi-
nas na may sukat na mahi-
git 17,000 sq. km. maliit nang kaunti sa bansang Israel na may sukat na ma-
higit 20,000 sq. km. Ang MIMAROPA ay Region IV-B samantala ang Region IV-A ay ang CALABARZON na bi-
nubuo ng lalawigan ng Cavi- te, Laguna, Batangas, Rizal, at Quezon.
Kapag buwan naman ng Nobyiembre ay panahon ng "Ludong," ang pinakamahal na isdang-tabang sa buong
mundo. Ang Ludong ay ka- singlaki ng karpa pero paha- ba, itim ang kaliskisat puti
ang tiyan. Sobrang sarap
ang isdang ito lalona ang manilaw-nilaw na itlog nito. Tuwing panahon ng Ludong
ay dumarayo pa sa Cagayan
si dating Pangulong Marcos,
ang ama ng ating Pangulong
Ferdinand "Bongbong" Mar-
cos, Jr. Ang halaga ng isdang Ludong noong 90's ay 4.5 K lang na- man. Sa mga maya- yaman na gustong matik- ang Ludong ay hindi sila manghihinayang sa ibaba- yad nila kahit pa siguro 5k pataas per kilo ang presyo ng isdang ito ay bibilhin pa rin dahil sa pambihirang sarap at linamnam nito na matatagpuan lang sa pina- kamahabang ilog sa buong
Pilipinas, ang Cagayan River sa Cagayan Valley Region 2.
Matuling lumipas ang
panahon. October 30, 1950
nang isilang ni Maria ang
ikalawang anak nila ni Ton-
yo. Lalaki uli ito at pinanga-
lanang Ricardo. Tuwang-tu-
wa ang mag-asawa sa pagli-
taw ni Ricardo na bagama't
may kapayatan ay mahal na
mahal ito ng Ina.
Habang lumilipas ang
panahon sa buhay ng pamil-
ya nina Tonyo at Maria, hin-
di naman sila kinukulang sa
pangangailangan lalo na sa
pagkain. Medyo mahirap nga lang ang kumita ng pe-
ra sa lalawigan dahil tuwing anihan lang ng gulay, palay at mais sila nakakahawak ng pera. Ang pangkarani-
wang anihan ay buwan ng Abril mapa-mais man o pa-
lay. Ang gulay naman ay ma-
daling mapakinabangan
ngunit karamihan ng mag-
sasaka ay nagtatanim lang
sila ng gulay para sa pansa-
riling pangangailangan. Ka-
ramihan kasi sa mga Ibanag at Ilokano ay mahilig sa gu-
lay at isda. Sagana naman ang Cagayan River ng isdang
ito maliban sa "Dulong" at
"Ludong" na mga "seasonal fish," may iba pang isda sa ilog na ito tulad ng kanduli,
biya at iba pang hindi kila-
lang isdang-tabang.
Masipag at magaling na
magsasaka si Tonyo. Mabu-
ti at mabait namang may-
bahay at Ina ng tahanan si
Maria na tugmang-tugma sa kanyang pangalan. Ang pa-
ngalang Maria ay hango sa
Bagong Tipan ng Bibliya, ang Ina ni Jesus sa pagiging
tao. Si Birheng Maria ay
nagbuntis sa pamamagitan
ng Espiritu Santo ayon sa
Aklat ni San Mateo sa Ba-
gong Tipan ng Banal na
Aklat. Ang Bibliya ay binu-
buo ng Lumang Tipan at
Bagong Tipan. Ang Lumang
Tipan ay dito natin nababa-
sa ang kasaysayan ng pag-
likha ng Diyos sa lahat ng
nasa langit o kalawakan, ng lupa at dagat o ilog. Nakata-
la din sa buong Bibliya ang
mga naganap na, nagaganap
na at pati ang mga magaga-
nap pa sa hinaharap tulad ng muling pagbabalik ni Jesus sa mundo upang hatu- lan ang sanlibutan at iba
pang mga "future events."
(may karugtong)
