Filosofische kaas

'Na al die jaren ben ik nog altijd blij dat we indertijd gekozen hebben voor de kaas-en wijnavond,' zei Gitte nadat ze de laatste druppel uit een wijnkarton had geperst en een nieuw exemplaar opende. 'Dat is toch gewoon dé ideale formule voor onze jaarlijkse reünie?'

Haar medestudenten filosofie, allemaal afgestudeerd in 2005, beaamden dat.

'Het concept past ook zo goed bij een avond als deze,' zei Laura. Haar hand rustte subtiel op haar been ter hoogte van de wijnplek die ze bij glas vier of vijf had gemaakt. 'Het voelt juist, weet je wel?'

'We zouden dit meer moeten doen,' zei Sofie. Ze stak haar lege glas wiebelend uit naar Gitte. 'Hoe tof is dit niet?'

'En vooral, hoe tof is dit wel?' zei Gitte giechelend. Ze schonk de nieuwe wijn in Sofies glas en op het dure parket eronder.

'Laura, jij ook nog een beetje?'

'Goh, ik zou nu echt door moeten,' zei Laura. 'Maar kom, een laatste glaasje nog.'

'Zo mag ik het horen!'

De drie dames klonken met hun glazen in de buurt van elkaar, maar hun gezapige gelach werd overstemd door de luide uitval van Dries, die aan de overkant van de tafel met een kwade blik naar de laatste blok Chaumes keek.

'Dat is je reinste onzin!'

'Wat zeg je, Dries?' vroeg Gitte verbaasd, maar Dries raasde voort.

'Ga je nu echt beweren dat het zijn niet kan zijn?'

En tot ieders verbazing – behalve die van Dries dan – was het de Chaumes die antwoordde.

'Ik zegt niet per se dat het zijn niet is,' nuanceerde de kaas. 'Ik zeg alleen dat ik er persoonlijk weinig mee op moet. Ik vind dat 'zijn' namelijk nogal overroepen. Als ik straks bijvoorbeeld helemaal 'ben' opgegeten, kun je toch niet meer stellen dat ik er nog ben? Ik zie er dus de meerwaarde niet echt van in.'

'Het zijn is geen kwestie van persoonlijke meerwaarde!' brulde Dries. 'Dat zou wat zijn, als iedereen zijn eigen zijn mocht invullen. Het zijn is, of het is niet, en het is duidelijk dat het is.'

'Nu ga je wel heel objectivistisch klinken,' kwam Gitte tussenbeide. 'Is het niet zo dat het zijn iets heel persoonlijk is, en voor iedereen anders kan zijn?'

'Precies,' zei Sofie. 'Dries, je zou toch moeten weten dat het zijn heel wat kan zijn.'

Dries schudde het hoofd. 'Ik geloof mij eigen oren niet. Ofwel is iets, ofwel is iets niet. Dat is toch zo simpel als wat?'

'Als een eenvoudige rekensom?' probeerde Gitte, maar niemand lette op haar. Alle ogen waren gericht op de Chaumes, die van de discussie gebruik had gemaakt om zich te verplaatsen in de richting van de vrije wereld, weg van messen, vorken en hongerige filosofen.

'En waar denken we naartoe te gaan?' zei Laura met de stem van een kleuterjuf.

'Ik ben weg,' zei de Chaumes simpelweg. Hij sprong van de tafel en wandelde tegen een voor een kaas behoorlijke snelheid naar de deur die uitgaf op de gang.

'Nee, nee, nee!' sakkerde Dries. 'Je verstaat het echt niet hé! Het zijn is, het kan niet weg zijn!'

'Het zijn moet zelf weten wat het wil, maar ik ben wel degelijk weg,' zei de kaas, die niet op z'n mondje gevallen was.

'Hmm...' zei Sofie terwijl ze diep nadacht. 'Wat denken jullie dat er gebeurt als mensen – of kazen – zeggen dat ze weg zijn? Wil dat dan zeggen dat ze niet meer zijn? Houden ze dan op te zijn?'

'Nee, natuurlijk niet,' zei Laura. 'Dit bewijst dat Dries zijn theorie niet opgaat. Hoe dikwijls heb ik het afgelopen uur al wel niet gezegd dat ik weg ben? En toch ben ik er nog altijd. Daar klopt duidelijk iets niet.'

'Dat is niet de schuld van het zijn!' zei Dries. 'Dat is jouw schuld, Laura. Jij zegt altijd dingen die niet waar zijn.'

'Hoe bedoel je?' vroeg Laura, die krampachtig poogde om vriendelijk te blijven klinken.

'Je zei vorig jaar dat je ging vermageren, en aan sport doen, want dat je toch zo dik aan het worden was. Te oordelen aan hoe je vanavond geschranst hebt en aan die jurk die je bewust laat afhangen om niet te laten opvallen hoe zwaar je bent geworden, is dit de zoveelste belofte die je breekt.'

'Dries!' zei Gitte. 'Zoiets zeg je niet!'

'Ik denk dat je niet goed geluisterd hebt, Gitte,' zei Dries. 'Want ik heb het wel degelijk gezegd. Laura is een dikke pathetische leugenaar!'

Laura snikte.

'Je moet niet snikken Laura, het is wat het is,' zei Dries.

'Stop!' kwam Sofie tussenbeide. 'Dit gaat de verkeerde kant uit.'

De kaas, die ondertussen de deur naar de gang bereikt had, hield halt.

'Is dit niet de uitgang?'

'Jawel, ik had het niet tegen u,' zei Sofie geërgerd. 'Komaan, jongens, laten we het gezellig houden, en over iets anders spreken dan gewicht en filosofie.'

'Ik zou wel willen,' zei Gitte. 'Maar over wat dan? Wij praten alleen maar daarover. Ik weet niet waarom, maar-'

'Zal ik je eens zeggen hoe dat komt, Gitte?' zei Laura, die haar woede nu op haar schoolvriendin richtte. 'Elk jaar komen wij samen, en elk jaar praten we over hetzelfde. Over wat we in onze dagen op de unief allemaal beleefd hebben. En plezier dat we toen hadden, zeg! Ik zal het nu hardop zeggen, maar iedereen rond deze tafel denkt het al. Wij kennen elkaar niet meer. Wij kennen de twintigjarige versies van onszelf, waarmee we vroeger omgingen. Maar iedereen weet toch dat we allemaal veranderd zijn. Wie van ons is geworden wat hij of zij vijftien jaar geleden had gezegd te willen worden? Niemand. Dus waarom stoppen we niet met doen alsof we nog altijd elkaars zielsverwanten zijn? Want dat zijn we niet meer. Punt.'

De gevoelstemperatuur in de kamer daalde meteen tot onder het vriespunt. Iedereen zweeg en probeerde zo onopvallend mogelijk in het niets te staren. Het was Kevin, die buiten had staan roken en zich van geen kwaad bewust was, die de stilte doorbrak.

'Dit geloven jullie nooit,' lachte hij. 'Sta ik buiten mijn sigaretje te roken, zie ik daar toch wel geen stuk kaas passeren zeker! Chaumes was het, geloof ik. Hij zei vriendelijk goeiedag, maar was precies wel gehaast. Je vraagt je af waar een kaas op dit uur nog dringend verwacht wordt! Ha!'

Er kwam geen reactie.

'Nee, mannen serieus,' zei Kevin. 'Een wandelende kaas! Dat kan toch niet waar zijn!'

'Het zijn is altijd waar!' zei Dries terwijl hij op tafel bonkte. Het waren de allerlaatste woorden die de vrienden van weleer samen aanhoorden.