Haponikong Tula ni Dagta

Ano ang mga haponikong tula

➤ Ang mga uri ng tulang Pilipino na may impluwensya ng mga Hapones ay ang mga sumusunod:

> Haiku. Ito ay isang tulang may malayang taludturan na kinagigiliwan ng mga Hapones. Maikli ngunit nagtataglay ng masaklaw na kahulugan, malalim na kaisipan, at damdamin na tumatalakay sa kalikasan o mga bagay sa paligid. Binubuo ito ng 17 pantig na nahahati sa tatlong taludtod (5-7-5).
> Senryu. Ito ay isang tulang katulad ng haiku, ngunit ang paksa nito ay ang mga pangyayari sa buhay ng tao, lalo na ang mga nakakatawa o nakakalungkot na aspeto. Ito rin ay binubuo ng 17 pantig na nahahati sa tatlong taludtod (5-7-5).
> Tanka. Ito ay isang tulang mas mahaba kaysa sa haiku, na binubuo ng 31 pantig na nahahati sa limang taludtod (5-7-5-7-7). Ito ay naglalarawan ng mga damdamin o kaisipan ng makata tungkol sa isang bagay, tao, o pangyayari.
> Renga. Ito ay isang tulang binubuo ng maraming taludtod na may 5-7-5-7-7 na pantig, na ginagawa ng dalawa o higit pang makata. Ang bawat makata ay nagbibigay ng isang taludtod na may kaugnayan sa naunang taludtod, at ang proseso ay inuulit hanggang sa mabuo ang tulang may haba at lalim.
> Haikai. Ito ay isang uri ng renga na mas malaya at mas nakatuon sa mga pang-araw-araw na bagay, kaysa sa mga tradisyonal na paksa ng renga. Ito ay naglalaman ng mga salitang may dobleng kahulugan, biro, o pagtuya.
> Renku. Ito ay isang modernong uri ng haikai na mas maikli at mas malikhain. Ito ay binubuo ng 36 na taludtod na may 5-7-5-7-7 na pantig, na ginagawa ng dalawa o higit pang makata. Ang bawat taludtod ay dapat na may kaugnayan sa naunang taludtod, ngunit hindi sa mga sumunod na taludtod.
> Hokku. Ito ay isang tulang may 17 na pantig na nahahati sa tatlong taludtod na may 5-7-5 na pantig, na karaniwang ginagamit bilang unang taludtod ng isang renga, haikai, o renku. Ito ay naglalarawan ng isang tagpo o imahe na may kaugnayan sa isang partikular na panahon o panahon ng taon

Halimbawa ng haiku:

'''
Ang mga bulaklak
Nagbibigay ng kulay
Sa buhay ng tao
'''

Halimbawa ng senryu:

'''
Nag-aaral siya
Para sa mahalagang pagsusulit
Nakatulog sa libro
'''

Halimbawa ng tanka:

'''
Ang iyong mga mata
Nagpapakita ng iyong pag-ibig
Na hindi ko kayang tanggihan
Ngunit alam kong hindi tayo
Pwede sa mundong ito
'''

Halimbawa ng renga:

'''
Ang mga dahon
Naglalaro sa hangin
Sa simula ng taglagas
Ang kulay nila
Nagbabago mula berde
Hanggang pula at dilaw
Sa ilalim ng puno
May dalawang magkaibigan
Nagkukwentuhan
Ang isa sa kanila
Ay may dalang isang libro
Na tungkol sa pag-ibig
'''

Halimbawa ng haikai:

'''
Ang aking aso
Nag-aabang sa pintuan
Tuwing umuuwi ako
Hindi niya alam
Na may iba akong aso
Sa kabilang bahay
'''

Halimbawa ng renku:

'''
Ang araw ay sumisikat
Sa likod ng mga bundok
Nagbibigay ng liwanag
Sa mga nagising na tao
At sa mga natutulog pa
Ang kape ay umaapaw
Sa aking tasa na puti
Napaso ang aking dila
Ngunit hindi ko napansin
Dahil sa aking pagmamadali
Sa daan ay maraming sasakyan
Naghihintay sa trapiko
Nakikinig sa radyo
Ang iba ay nagbabasa
Ng mga balita sa dyaryo
'''

Halimbawa ng hokku:

'''
Ang mga bituin
Kumikislap sa langit
Sa gitna ng gabi
'''

➤ Ang mga uri ng tulang Pilipino na may impluwensya ng mga Hapones na karaniwang nilalagyan ng pamagat ay ang mga sumusunod:

> Renga. Ito ay isang tulang binubuo ng maraming taludtod na may 5-7-5-7-7 na pantig, na ginagawa ng dalawa o higit pang makata. Ang pamagat ng renga ay binubuo ng unang dalawang taludtod na tinatawag na hokku.
> Haikai. Ito ay isang uri ng renga na mas malaya at mas nakatuon sa mga pang-araw-araw na bagay, kaysa sa mga tradisyonal na paksa ng renga. Ang pamagat ng haikai ay binubuo rin ng unang dalawang taludtod na tinatawag na hokku.
> Renku. Ito ay isang modernong uri ng haikai na mas maikli at mas malikhain. Ito ay binubuo ng 36 na taludtod na may 5-7-5-7-7 na pantig, na ginagawa ng dalawa o higit pang makata. Ang pamagat ng renku ay binubuo rin ng unang dalawang taludtod na tinatawag na hokku.

➤ Ang mga uri ng tulang Pilipino na may impluwensya ng mga Hapones na karaniwang hindi nilalagyan ng pamagat ay ang mga sumusunod:

> Haiku. Ito ay isang tulang may malayang taludturan na kinagigiliwan ng mga Hapones. Maikli ngunit nagtataglay ng masaklaw na kahulugan, malalim na kaisipan, at damdamin na tumatalakay sa kalikasan o mga bagay sa paligid. Binubuo ito ng 17 pantig na nahahati sa tatlong taludtod (5-7-5).
> Senryu. Ito ay isang tulang katulad ng haiku, ngunit ang paksa nito ay ang mga pangyayari sa buhay ng tao, lalo na ang mga nakakatawa o nakakalungkot na aspeto. Ito rin ay binubuo ng 17 pantig na nahahati sa tatlong taludtod (5-7-5).
> Tanka. Ito ay isang tulang mas mahaba kaysa sa haiku, na binubuo ng 31 pantig na nahahati sa limang taludtod (5-7-5-7-7). Ito ay naglalarawan ng mga damdamin o kaisipan ng makata tungkol sa isang bagay, tao, o pangyayari.

➤ Ang hokku ay isang uri ng tulang Pilipino na may impluwensya ng mga Hapones, na karaniwang ginagamit bilang unang taludtod ng isang renga, haikai, o renku¹. Ito ay naglalarawan ng isang tagpo o imahe na may kaugnayan sa isang partikular na panahon o panahon ng taon. Ang hokku ay hindi isang hiwalay na uri ng tula, kundi isang bahagi ng ibang mga uri ng tula. Ang hokku ay nabibilang sa mga uri ng tula na karaniwang nilalagyan ng pamagat, kasama ang renga, haikai, at renku.

ℹ️Pinagmulan ng impormasyon: Microsoft Bing AI
🖼️Photo is not mine, credit to the honorable owner.