Beyin Fırtınası

Yoksa Bilmeceler Çok Mu Kolay?

Basit bir bilmeceyi cevaplamaya çalışırken bile kolayca yanılmak insanı şok ediyor. Şu klasik örneğe bir bakın:

Adamın biri bir fotoğraf gösteriyor ve diyor ki: "Ne erkek ne kız kardeşim var benim, ama bu adamın babası babamın oğludur." Adam kimin fotoğrafına bakıyor?

Büyük bir ihtimalle adamın kendi fotoğrafına baktığını sandınız. Eğer öyleyse, müjdeler olsun, çoğunluğun verdiği cevabı verdiniz. Ama ne yazıkki cevap yanlış. İşin aslı, adam oğlunun fotoğrafına bakıyor. (Eğer ikna olmadıysanız, "babamın oğludur" yerine "ben" kelimesini koyup bilmeceyi tekrar okuyun.)
Bilmecelerin, bulmacaların, paradoksların Antik Yunan'dan beri insanların kafasını karıştırdığını bilmek, bu tür şeylere sık aldanan çoğumuzun yüreğine su serpebilir. Elea'lı Zeno, Achilles'in yarıştığı kaplumbağaya bir türlü yetişemeyince kafa patlatıyordu; çünkü ne zaman kaplumbağanın daha önce geçmiş olduğu bir noktaya ulaşsa kaplumbağa -çok da az olsa- biraz daha ilerlemiş oluyordu. İlk ortaya atılışının üzerinden 2000 yıldan fazla bir süre geçmiş olmasına rağmen Zeno Paradoksu insanları uğraştırmaya devam ediyor. Öyle ki Zeno Paradoksu zeka oyunları arasında kaliteli bir bulmaca olarak kabul edilir.
Bu paradoksların önümüze çıkardığı problemler, mantık, zaman, hareket ve dille ilgili soruları tam on ikiden vurur. Yani önümüzdeki iş hiç kolay değil: Eğer onlara güzel bir çözüm getirebilirseniz 2000 yıl boyunca onlar üzerine düşünen birçok büyük zekadan daha iyisini yapmış olursunuz. Buradaki soruları çözerken bulmacalardan bazılarının kolay, bazılarının zor, bazılarınınsa insana kafayı yedirten cinsten olduğunu göreceksiniz. Bazen bir bulmacanın "doğru" cevabının kimsenin tahmin edemeyeceği bir şey olduğuna inanarak, çileden çıkacaksınız.
Bazı paradokslar dibine kadar paradoksaldır. Yine de tarihin en büyük akıllarından kimilerini meşgul eden, uğraştıran bu bulmacaların, bilmecelerin ve paradoksların zekanızı canlandıracağını ve geliştireceğini umuyorum...