nghị luận xã hội hay

#3

Trình bày suy nghĩ của anh/chị về câu nói sau đây: “Tương lai của bạn phụ thuộc vào nhiều thứ, nhưng chủ yếu vẫn phụ thuộc vào bạn” (Frank Tyger).

Bức tranh vũ trụ muôn hình, muôn vẻ; đẹp hay xấu đều do cách nhìn nhận, đánh giá của mỗi người. Nó rực rỡ hay u buồn đều hệ tại bởi tâm tình chúng ta đặt vào đó. Xuân đến, thêm gánh nặng cho bậc làm cha, làm mẹ bởi những lo toan nhưng lại là niềm vui cho lũ trẻ chưa biết lo, biết nghĩ. Hè sang là niềm vui cho đám học trò nhỏ nhưng lại là nỗi buồn cho bác nông dân chân lẫm, tay bùn. Thu tới có là vàng rơi bên mặt hồ phẳng lặng là niềm cảm hứng cho biết bao thi sĩ nhưng lại là nỗi buồn mênh mang cho những ai đang biệt ly. Đông về là niềm hạnh phúc cho những cặp tình nhân mới cưới nhưng là nỗi bất hạnh cho cho những ai “màn trời chiếu đất”. Tuy nhiên, tự bản chất của vạn vật trong vũ trụ luôn tốt đẹp, không thể vì quan điểm riêng của cá nhân mà gán cho nó không đẹp hay xấu xí. Tương lai của con người cũng vậy, nó vẫn luôn tốt đẹp, bởi bản chất của cuộc đời là hạnh phúc. Tương lai cũng do cái nhìn hay chọn lựa ở phút hiện tại mà ta làm mất đi vẻ đẹp vốn có của nó. Trong chiều hướng đó Frank Tyger người nói rằng: “Tương lai của bạn phụ thuộc vào nhiều thứ, nhưng chủ yếu vẫn phụ thuộc vào bạn.”
“Tương lai” là khoảng thời gian mà con người không biết, nó nằm ở phía sau của phút hiện tại. Tương lai thì bao giờ cũng nguyên vẹn bởi người ta vẫn luôn tin có một tương lai tốt đẹp chưa đến. Còn “phụ thuộc” là một trạng thái lệ thuộc vào đối tượng một cách trực tiếp. Vì thế, câu nói là một lời khẳng định về một khoảng thời gian còn nguyên vẹn phía trước con người sẽ được chiếm hữu nếu con người biết chọn lựa theo những khả năng cũng như sở thích của bản thân.
Hành trình sống của con người phụ thuộc vào quá khứ, hiện tại và tương lai. Nếu hiện tại có thể biết thì quá khứ đã đi qua không thể níu kéo và tương lai chưa tới lại càng không thể nắm bắt. Bởi quá khứ đã rơi vào quên lãng nên ta không thể trở với nó, còn tương lại thì chưa tới nên cũng sẽ không biết nó xảy ra. Tuy nhiên, lại không có một ranh giới nào để ta phân biệt quá khứ, hiện tại và tương lai. Giây này đang sống nhưng lại là tương lai của giây trước và quá khứ của giây sau. Như ai đó đã nói: “con người không thể nắm bắt được thực tại” còn triết gia Héraclite lại thêm “không ai tắm hai lần trên một dòng sông”. Điều này cho thấy con người bất lực trước thời gian, nghĩa là muốn thời gian ngừng lại nhưng sao nó cứ trôi, muốn nó trôi thật nhanh nhưng sao nó cứ đi theo chu kỳ.
Cổ nhân nói rằng: “hãy nói về tính cách của những người mà bạn chơi tôi sẽ nói cho biết bạn là người thế nào”, nghĩa là do nhu cầu cảm xúc của con người thường tìm đến với những ai có cùng sở thích, thói quen làm bạn để dễ dàng tìm sự đồng cảm cũng như sự quan tâm, chia sẻ. Hiểu theo nghĩa này, có thể nói tương lai của chúng ta thành công hay thất bại, hạnh phúc hay thương đau đều do bởi phút hiện tại. Nói đúng hơn, tương lai phụ thuộc vào vào thái độ chọn và quyết tâm hành động đúng với thái độ lựa ở phút giây này sẽ mang đến cho con người thành công nhất định. “Gieo gió thì gặt bão”, “ăn cây nào rào cây đó” hay giao mầm yêu thương thì sẽ thu hoạch hoa quả của niềm hạnh phúc là thế. Thật nghịch lý khi nhìn vào thực tế của cuộc sống ngày nay, một học sinh không phải là thần đồng mà lúc nào cũng muốn có kết quả cao trong các kỳ thi, mà suốt ngày cứ lang thang trong các tiệm nét không chịu học hành, thì đừng hỏi tại sao điểm mình lại thấp thế? Một sinh viên mới ra trường muốn có một công việc ổn định mà không chịu đi phỏng vấn ở các công ty mà cứ than với bạn bè đang bị thất nghiệp.
Tuy nhiên thái độ này cũng chưa hẳn là yểu tố quyết định cho cho tương lai. Bởi tương lai còn phụ thuộc vào những yếu tố khác. Quả thật, hoàn cảnh xã hội cũng là một yếu tố để tạo thành tương lai, bởi hoàn cảnh xã hội chi phối lên toàn bộ cuộc sống của con người. Người ta nói rằng Hitler và vua hề Saclo cùng sống một thời kỳ, cùng trải qua hai cuộc chiến tranh thế giới vậy mà Saclo lại mang đến cho người khác tiếng cười còn Hitler lại đem đến cho nhân loại những đau thương. Yếu tố kế đến là môi trường giáo dục, bởi con người muốn biết một vấn đề gì phải qua quá trình học hỏi nơi người khác hay qua sách vở mới có thể biết được. Có giai thoại kể rằng: hai học sinh kia thuộc vào dạng quậy phá trong trường, một hôm hai cậu đánh nhau bị giám thị bắt được. Lúc bị mời lên phòng, vị giám thị đã nói: “hai trò sau này sẽ không làm nên trò trống gì”. Vậy mà sau này, một người đã rất thành công, bởi nhờ câu nói này này mà anh đã làm lại cuộc đời. Còn người kia thì cho rằng mình đã không được người lớn nhìn nhận nên đã sa vào con đường tội lỗi. Một yếu tố quan trọng không thể bỏ qua đó là gia đình. Bởi gia đình là cái nôi đầu tiên để hình thành nên tính tình và cách sống của mỗi người. Đương thời, có biết bao người vì hoàn cảnh gia đình khó khăn đã từ bỏ ước mơ và lý tưởng mà lo tìm “cơm áo gạo tiền” để giúp đỡ phần nào gia đình vượt qua giai đoạn khó khăn, trong khi đó Woityla vẫn âm thầm làm việc và đọc sách nghiên cứu lúc rảnh rỗi trong các xưởng máy. Người đó không ai khác chính là thánh Giáo hoàng Gioan Phaolô II người mà được rất nhiều thành phần ngày nay biết đến cũng như khâm phục những công việc mà ngài đã làm. Vì thế, những yếu tố: bối cảnh xã hội, một trường giáo dục và hoàn cảnh gia đình cũng góp phần không nhỏ trong việc hình thành tương lai sau này.
Mặt khác, những ai nương tựa vào tôn giáo cũng sẽ chứng minh cho quyết định chọn lựa ở phút hiện tại để làm nên tương lai. Giáo lý Phật giáo cho rằng quy luật “Nhân – Quả” là điểm cốt yếu trong phật pháp để quyết định cho “Niết Bàn” sau này, nghĩa là gieo nhân nào sẽ gặt quả đó. Nói khác hơn, con người đang hiện hữu ở trần gian này có thể kiếp trước là trâu, bò, gà, heo hay một sinh vật nào đó, còn kiếp sau thì con người hoàn toàn phụ thuộc vào kiếp này. Vì vậy, bố thí, từ bi, hỷ xả được xem là nền tảng để tạo nghiệp cho kiếp sau. Còn đối với Kitô giáo thì lấy “yêu thương” làm nền tảng để khuyên dạy giáo dân sống, nghĩa là những hành động mang tính yêu thương không chỉ đem lại sự bình an ngay tại đời này mà còn được phần phúc mai sau dù đó là một hành động rất nhỏ. Như Kinh thánh đã viết “cho ai một chén nước lã ở đời này sẽ có giá trị rất lớn lúc ở tòa phán xét”. Qua đó thấy được rằng, để có một tương lai tốt đẹp con người cần một sự chọn lựa mang tính khả thi ở phút hiện tại, nghĩa là biết nắm bắt cũng như làm chủ tư tưởng, hành động trong cuộc sống. Một học sinh biết chăm học, một sinh viên lúc ra trường chịu khó đi xin việc, một phật tử siêng năng bố thí, làm phúc, một giáo dân yêu thương người khác như chính bản thân thì tương lai sẽ tốt đẹp.
Có một cuộc sống tốt đẹp cả về vật chất lẫn tinh thần ở tương lai thì ai cũng ước mơ. Ước mơ là thế, còn đạt cho được mơ ước là cả một chặng đường gian nan. Nhất là trong thời đại hôm nay, khi khoa học càng phát triển thì con người là nghiêng về chiều hướng hưởng thụ, xã hội càng văn minh thì con người quay về với lối sống bản năng hoang dại. Trong khi đó, lối sống theo bản năng hoang dại và ưa thích hưởng thụ là trở ngại để xây dựng tương lai. Đặc biệt hơn khi nhìn vào đại đa số giới trẻ ngày nay, một lối sống thiếu lành mạnh, buông mình trong các đam mê của dục vọng cùng lối sống không biết đến ngày mai, đang là những vấn đề nhức nhối cho các nhà giáo dục cũng như các bậc làm cha, làm mẹ. Vì thế, câu nói: tương lai phụ thuộc vào chính bạn là một lời khuyên hữu ích để giúp những ai còn đắm chìm trong đam mê lạc thú hãy đứng lên làm lại cuộc đời, để xây dựng cho tương lai tươi sáng, còn những ai đang trên đường thực hiện những ước mơ hãy kiên trì cố gắng bởi “Trên đường thành công không có dấu chân kẻ lười biếng” mà đại thi hào Lỗ Tấn đã khẳng định cho chúng ta.
Dòng thời gian cứ trôi không ngừng nghỉ. Cuộc sống cứ bám chặt lấy thời gian mà tồn tại. Ngày nào thời gian đứng lại thì ngày đó cuộc sống tiêu tan. Hiện hữu của con người cũng vậy, một đời người so với vòng quay của thời gian chẳng đáng chi, một kiếp nhân sinh so với dòng chảy của cuộc sống có nghĩa gì, chỉ như bông hoa sáng nở chiều tàn, bóng câu vụt ngang qua ô cửa. Vì thế, làm chủ cuộc đời bằng những hành động có ý nghĩa thì tương lai sẽ đẹp, sống trọn với phút hiện tại thì con đường phía trước sẽ thênh thang. Hiểu cho tận cùng tương lai hệ tại chính bản thân ta sẽ xây dựng cuộc sống ở hiện tại sao cho đẹp, và vứt bỏ quá khứ không tốt đẹp vào miền xa xăm thì chắc chắn tương lai sẽ sáng.
Viết Lan