PHAN TICH TAC PHAM \\\"MOT NGUOI HA NOI\\\"
MNHN tiêu biểu cho các sáng tác của Nguyễn Khải ở giai đoạn sau 1978.
Hình tượng nhân vật cô Hiền tiêu biểu cho nét đẹp và sức sống bất diệt của văn hoá Hà thành.
a. Nhân vật cô Hiền.
+ Xuất thân: gia đình giàu có lương thiện, được dạy dỗ theo khuôn phép nhà quan.
+ Một số đặc diểm thời thiếu nữ: xinh đẹp, thông minh, mở xa lông văn chương, giao du rộng rãi với giới văn nghệ sĩ Hà thành.
+ Quan hệ với người kể chuyện xưng \"tôi\": chị em đôi con dì ruột với mẹ già.
+ Được miêu tả trong nhiều thời điểm khác nhau của lịch sử. Trước mỗi thời điểm khác nhau, nhân vật lại có những biểu hiện ứng xử thể hiện nét cá tính đặc biệt, nhất quán:
- Năm 1955:
• Bối cảnh: từ kháng chiến trở về, một Hà Nội \"nhỏ hơn trước, vắng hơn trước\".
• Nguyên nhân cô Hiền và gia đình ở lại:
Chủ yếu: \"họ không thể rời xa Hà Nội, không thể sinh cơ lập nghiệp ở một vùng đất khác\" => sự gắn bó máu thịt với Hà thành.
- Kháng chiến chống Mĩ: yêu thương lo lắng cho con nhưng không hề ngăn cản con nhập ngũ
• Người con cả tình nguyện tòng quân => phản ứng: \"Tao đau đớn mà bằng lòng, vì tao không muốn nó sống bám vào sự hi sinh của bạn bè. Nó dám đi cũng là biết tự trọng\" => Nhận thức sâu sắc.
• Người con thứ theo anh lên đường => phản ứng: \"Tao không khuyến khích, cũng không ngăn cản, ngăn cản tức là bảo nó tìm đường sống để các bạn nó phải chết, cũng là một cách giết chết nó\"=> \"Tao cũng muốn được sống bình đẳng với các bà mẹ khác(...), vui lẻ thì có hay hớm gì\" => Ý thức trách nhiệm, lòng tự trọng của một người phụ nữ Việt Nam yêu nước, một người mẹ nhân hậu, vị tha.
- Năm đầu Hà Nội vừa giải phóng
• Bối cảnh:
o Tâm lí không đồng nhất: chúng tôi - vui thế, tại sao những người vốn sống ở Hà Nội - chưa thật vui?
• Khi con gọi cháu là \"Đồng chí Khải\" => cô Hiền chỉnh \"anh Khải\" => trong khi quán tính số đông vẫn còn phân biệt người cách mạng như những anh hùng trở về thì cô Hiền dường như chỉ chú ý đến mối quan hệ họ hàng với \"Tôi\" => quan hệ bền vững, không chịu bất cứ sự va đập, biến thiên nào của thời cuộc => biết nhận chân giá trị, biết nhìn vào bản chất của vấn đề, để không bao giờ bị mê muội.
• Khi người cháu hỏi: \"Nước độc lập vui quá cô nhỉ?\" => phản ứng:
o Trả lời: \"Vui hơi nhiều, nói cũng hơi nhiều, phải nghĩ đến làm ăn chứ\" => tỉnh táo, sáng suốt, nhạy bén với hiện thực.
o Nhận xét thẳng thắn, không giấu giếm quan điểm với \"người cách mạng\" - nhân vật \"tôi\": Chính phủ can thiệp nhiều vào việc của dân quá ....=> trung thực, có cái nhìn sâu sát về thời cuộc.
