Osmanlı Devleti Diktatör Mü?

  Son zamanların en popüler kemalist sloganlarından biri hiç şüphesiz, "Hangi diktatör halife ve padişah olabilecekken Cumhuriyeti kurar?" sloganıdır. 

Hem M. Kemal neden halife veya padişah olmak istesin ki? M. Kemal'in sahip olduğu yetkiler zaten Halife ve padişahlardan daha genişti. 

  Anayasa profesörü Kemal Gözler, "Türk Anayasa Hukuku" isimli 1100 sayfalık kitabında, M. Kemal'in direktifiyle hazırlanan 1924 Anayasası'nın, yargıya ait hükümler itibarıyla 1876 Osmanlı Anayasasından daha "geri" olduğunu maddeleri karşılaştırarak ortaya koyuyor.

Şöyle yazıyor Anayasa profesörü:

"Hemen belirtelim ki, 1924 Teşkilat-ı Esasi Kanununun yargıyla ilgili getirdiği güvenceler, 1876 Kanun-u Esasisinin yargıya ilişkin getirdiği güvencelerden çok daha yetersizdir. Yargıya ilişkin hükümleri itibarıyla 1924 Anayasası, 1876 Anayasasından daha geridir. Yukarıda gördüğümüz gibi, 1876 Kanun-u Esasisi, 'kanuni hakim ilkesi' veya 'doğal yargıç ilkesi' denen ilkeyi eksiksiz kabul etmişti (madde 23, 89). Kanun-u Esasi, özel davalara bakmak için, normal mahkemelerin 'haricinde fevkalade bir mahkeme veyahut hüküm vermek salahiyetini haiz komisyon teşkilini katiyen' yasaklıyordu. Oysa, 1924 Teşkilat-ı Esasiye Kanununda bu konuda bir hüküm yoktur. Bu basit bir unutma eseri değildir. 1924 Teşkilat-ı Esasiye Kanununun meclis görüşmelerinde, 'fevkalade mahiyeti haiz mahkeme teşkili memnudur (yasaktır)' şeklinde bir ek fıkra önerisi reddedilmiştir."

  Diğer yandan 1924 Teşkilat-ı Esasiye Kanununda yargıyla ilgili hükümler de yasama karşısında bir güvence teşkil etmekten uzaktır. Çünkü Anayasa getirdiği güvenceleri "kanun dairesinde" sınırlandırmıştır. Örneğin mahkemelerin teşkilatı, görev ve yetkileri kanunla belirlenmektedir (madde 53). Hakimlik teminatı ve hakimlerin özlük hakları da kanunla düzenlenecek bir şeydi (madde 54). Keza, vatandaşların, 'mahkeme önünde haklarını korumak için gerekli gördüğü yasalı araçları kullanma' özgürlüğü (madde 59) de yasa koyucunun hangi araçlara izin verecegine bağlı kalmıştır. Çünkü, 1876'da olduğu gibi kapsamlı bir yargı yolu teminatı ve genel bir savunma hakkı 1924 Anayasasında eksiktir. 

Evet, gördüğünüz gibi, Osmanlı Anayasası, M. Kemal'in 1924 Anayasasından yargıya ait hükümler itibarıyla daha üstündür.

Zaten M. Kemal'in kurduğu rejim "tek parti", hatta "tek adam" rejimiydi. Partiye seçilecek olanları bile kendi belirliyordu.