1. MADDE
Yargı yetkisinde değişikliğe gidilerek, "Türk milleti adına bağımsız mahkemelerce kullanılır" hükmü yerine "Türk milleti adına bağımız ve tarafsız mahkemelerce kullanılır" hükmü getirilmiştir.
YORUMU: Yapılan değişiklik ile yargının bağımsızlığı korunmuş, bunun yanında tarafsızlığına vurgu yapılarak yargı mercilerinin şeffaflığı artırılmıştır.
2. madde
Milletvekili sayısının 600 e çıkmasını öngören maddedir.
YORUMU: Milletvekili sayısı artırılarak halkı temsil eden vekil sayısı artırılmış, meclis kararlarının daha fazla kişinin oylaması ve görüşüyle alınması sağlanmıştır. Nasıl ki bir araştırma daha fazla kişi üzerinde yapıldığında daha anlamlı sonuçlar verirse, mecliste alınan kararlara daha fazla kişinin görüş bildirmesi de kararın güvenilirliğini artıracaktır.
3. madde
Milletvekili seçilme yaşının 25'ten 18'e indirilmesini ön gören madde (askerlikle ilişiği olanlar milletvekilliğine başvuramaz).
YORUMU: Avrupa ülkelerinde olduğu gibi Türkiye'de de seçilme yaşı aşağıya çekilerek, ülkenin geleceği olan gençlerin ülke yönetiminde söz sahibi olmasına olanak tanımaktadır.
4. madde
TBMM ve Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin 5 yılda bir, aynı gün yapılmasını öngören madde
YORUMU: Türkiye Cumhuriyeti tarihinden beri süregelen tertipsiz ve düzensiz seçimlerin önüne geçilerek her 5 yılda bir aynı tarihte seçimlerin yapılmasına karar verilmiştir. Bu sayede ülkenin yönetiminde de istikrar sağlanmış olacaktır.
5. madde
TBMM'nin görevleri ve yetkileri, "kanun koymak, değiştirmek ve kaldırmak, bütçe ve kesin hesap kanun tekliflerini görüşmek ve kabul etmek, para basılmasına ve savaş ilanına karar vermek, milletlerarası antlaşmaların onaylanmasını uygun bulmak, TBMM üye tam sayısının 5'te 3 çoğunluğunun kararı ile genel ve özel af ilanına karar vermek, anayasanın diğer maddelerinde öngörülen yetkileri kullanmak ve görevleri yerine getirmek" şeklinde genişletilmiştir.
YORUMU: Meclisin yetkileri artırılmış ve milleti temsil eden vekiller daha fazla yetki ile donatılarak, demokrasinin güçlenmesi sağlanmıştır. Birçok kişi tarafından bahsedilenin aksine, bir kişinin değil, meclisin yetkisi artırılmıştır.
6. madde
"Meclisin denetim yetkisiyle ilgili düzenlemeler"
YORUMU: Meclisin denetim yetkisi artırılmış, denetleme komisyonların etkililiği ve faydalılığı artırılmıştır. Yine bu madde de meclisin, dolayısıyla milletin yetkisini artırır niteliktedir.
7. madde
"Cumhurbaşkanının görev ve yetkilerine" ilişkin maddesinde değişiklik yapılarak cumhurbaşkanına "devlet başkanı" sıfatı getiriliyor.
Düzenlemeyle, devletin başı olan cumhurbaşkanına yürütme yetkisi de veriliyor. Cumhurbaşkanı, cumhurbaşkanı yardımcıları ile bakanları atayacak ve görevlerine son verecek.
Cumhurbaşkanı, üst düzey kamu yöneticilerini atayacak, görevlerine son verecek ve bunların atanmalarına ilişkin usul ve esasları Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile düzenleyecek. Cumhurbaşkanı, anayasa değişikliklerine ilişkin kanunları gerekli gördüğü takdirde halk oyuna sunacak, milli güvenlik politikalarını belirleyecek ve gerekli tedbirleri alacak.
Cumhurbaşkanı, yürütme yetkisine ilişkin konularda Cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarabilecek. Kararnamelerle, yürütmenin ihtiyacını karşılaması sağlanacak, temel hak ve hürriyetler ile siyasi hak ve hürriyetler düzenleme alanı dışında bırakılacak.
Kanunda açıkça düzenlenen konularda Cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarılamayacak.
YORUMU: Başta yeni düzenlemeyle getirilecek olan Cumhurbaşkanı yardımcısı makamına, bakanlığa ve üst düzey kamu kurumlarının yöneticilerinin atamasını yeni adıyla "Devlet Başkanı" yani Cumhurbaşkanı yapacak. Bu sayede ülke genelinde güçlü ve etkin bir yönetim sağlanarak, kurumlara yönetici olarak atanacak kişilerin kontrolü sağlanmış olacaktır. Bu durum kurumların denetimini ve verimliliğini de artıracaktır. Ayrıca bakanların atanması zaten hali hazırda seçimi kazanan partinin seçtiği başbakan tarafından yapılmaktaydı. Aynı şekilde birçok üst düzey kamu kurumu yöneticisi ataması da (rektör vb.) Cumhurbaşkanı tarafından yapılmaktaydı.
8. madde
"Cumhurbaşkanının görev ve yetkilerine" ilişkin maddede değişiklik yapılıyor ve cumhurbaşkanına, "devlet başkanı" sıfatı getiriliyor. Devletin başı olan cumhurbaşkanına, yürütme yetkisi de veriliyor. Cumhurbaşkanı, "devlet başkanı" sıfatıyla Türkiye Cumhuriyeti'ni ve Türk milletinin birliğini temsil edecek, anayasanın uygulanmasını, devlet organlarının düzenli ve uyumlu çalışmasını sağlayacak. Gerekli gördüğü takdirde, yasama yılının ilk günü TBMM'de açılış konuşmasını yapacak. Ülkenin iç ve dış siyaseti hakkında Meclise mesaj verecek. Cumhurbaşkanı, kanunları yayımlayacak ve kanunları tekrar görüşülmek üzere TBMM'ye geri gönderecek. Kanunların, TBMM İçtüzüğü'nün tümünün veya belirli hükümlerinin anayasaya şekil veya esas bakımından aykırı oldukları gerekçesiyle Anayasa Mahkemesinde iptal davası açacak.
YORUMU: 7. Maddenin devamı niteliğindeki bu madde ile devlet başkanının ülkenin politikalarının belirlenmesinde yol gösterici olması (TBMM'de konuşma yapmak gibi) sağlanacak. Madde de yer alan, kanunları yayımlamak ve TBMM'ye geri göndermek yetkisi zaten an itibariyle Cumhurbaşkanı yetkileri arasında bulunmaktadır.
