Uzay-Zaman

Mars'la ilgili

Mars Görevlerinin Geleceği Bir Planörün Altında Yatıyor Olabilir

Gökbilimcilerin ve insanlığın son yıllardaki gözde gezegeni olan Mars'a yapılacak iniş görevleri için gezegenin detaylı haritalandırması büyük bir önem arz ediyor. Bilim insanları da bu haritalandırmayı hem hızlı hem de oldukça verimli bir şekilde yapabilecek yöntemler arıyor.Geçtiğimiz son birkaç on yılda Mars, Güneş Sistemi'mizde en çok araştırma yapılan gezegen oldu. Şu an Kızıl Gezegen’deki en yaşlı araç, 2001 yılında gönderilen Mars Odyssey mekiği ve 2025 yılına kadar da Mars’ta görevine devam etmesi bekleniyor. NASA dahil olmak üzere birçok uzay ajansı, Mars’tan örnekler almak ve en nihayetinde insanlı görev gerçekleştirmek için çeşitli uzay görevleri planlıyor.Bu iki görev için de gezegenin yüzeyinin daha iyi haritalandırılması gerekiyor ki oraya gönderilen araçlar bu görevini yerine getirebilsin. Tabii günde sadece birkaç metre ilerleyebildikleri için bu hiç de kolay olmuyor. NASA’nın Opportunity aracı tam 45 km gezdi fakat bunu yapabilmek için 15 yıl harcandı.

Gezegen bilimciler, Mars’ın yüzeyini daha hızlı tarayabilecek bir yol arıyorlar. Bu görevle ilgili akla gelen fikirlerden ilki Mars’ın atmosferinde çalıştırılabilecek bir uçak. Bu yöntem, gezegenin yüzeyini taramada oldukça hızlı olsa da maliyeti 350 milyon dolardan fazla.

Maliyeti daha az olan bir yaklaşım ise 'quadcopter' (dört pervaneli robot helikopter). Bu yöntemle de çevrede araştırma yapılabilir ancak bu tarz aletlerin uçuşları kısa ve menzilleri sınırlı oluyor. Bu tarz bir görevde ihtiyaç duyulan araç, diğer görevlerde kullanılabilecek kadar küçük ve daha geniş alanları tarayabilecek kadar da yetenekli.

Adrien Bouskela, Aman Chandra ve Arizona Üniversitesi’nden iş arkadaşları bugün, bu tarz bir görev için planları olduğunu açıkladı. Ortaya attıkları fikir ise elektrik gücünü kullanmayan, Mars’ın atmosferindeki akımlarla havada kalabilen bir planör.

Bu uzay aracı, piksel başına 30 cm çözünürlük sunabiliyor ancak bilim insanlarının gelecekteki görevler için daha yüksek çözünürlüklü fotoğraflara ihtiyacı var. Gezegenin yüzeyine iniş yapan araçlar piksel başına 1 cm’lik bir çözünürlük sunsa da çok geniş alanları taramaları oldukça uzun zaman alıyor. Dolayısıyla bilim insanları planör fikrine biraz daha sıcak bakıyor.Planörün kanatlarının büyüklüğü ağırlığıyla orantılı olacak. Araç 5 MP’lik kamera, bir radyo iletişim seti, bütünleşik bilgisayar ve gece görevine devam edebilmesi için enerji depolamasını sağlayacak olan güneş panellerine sahip olacak. Bouleska ve ekip arkadaşları tüm bunlara ilaveten şişme kanatları ve dümeni de ekleyince planörün ağırlığı 5 kg’a ulaşıyor. Yapılan hesaplamalara göre, kanatların uzunluğu yaklaşık 6 metre olacak ve planörün hızı saniyede 100 metre olacak.

Görevin en önemli bölümü, otonom olarak Mars atmosferindeki akımları kullanabilme yeteneği olacak. Bu tarz bir sistem Dünya’da haftalarca ya da aylarca havada kalabilir. Eğer ki Kızıl Gezegen’de de Dünya’dakine benzer bir rüzgâr profili varsa planör Mars’ta da oldukça verimli bir şekilde çalışacaktır. Hatta ekip Mars’ta bu tarz bir uçuş için sayısal simülasyon oluşturdu.

Simülasyonun sonuçlarına göre, bu tarz bir otonom havada süzülme planörü uzun periyotlar boyunca havada tutabilir. Tabii kesin sonuçlara ulaşabilmek için bu tarz daha fazla araştırma yapılması da gerekiyor. Bu planör görevinin gerçekleştirilmesi gelecekte yapılacak olan iniş görevleri için potansiyel bölgelerin belirlenmesi açısından da oldukça önem arz ediyor.