Xưng hô trong văn cổ đại
Bài viết dựa tham khảo của rất nhiều nguồn, hy vọng nó có ích đối với các Editor trong việc thay từ ta - ngươi, - nàng thường xuyên xuất trong văn cổ trang.
(Lưu ý: trong văn cổ trang thực ra chúng ta cũng có thể dùng từ nhân xưng tôi, , cậu... giống văn đại trong tùy trường hợp, chỉ khác là ở văn cổ trang, người ta : "Tôi và "huynh" thay cho "Tôi và " ở văn đại. Từ nó cũng có thể xử dụng thay cho từ nàng và trong câu đối thoại).
Xưng hô gồm có ba phần:
Cung đình
Giang hồ
Gia đình
1.Cung đình
+ Cha, mẹ của vua: (viết hoa chữ cái đầu)
- Cha vua (người cha chưa từng làm vua) : Quốc lão
- Cha vua (người cha từng làm vua rồi truyền ngôi cho con) : Thái thượng hoàng
- Mẹ vua (chồng chưa từng làm vua) : Quốc mẫu
- Mẹ vua (chồng từng làm vua) : Thái hậu
- Mẹ kế (phi tử của vua đời trước): Thái phi
- Bà của vua: Thái hoàng thái hậu
Xưng khi chuyện:
- Quốc lão/Thái thượng hoàng: Ta
- Thái hoàng thái hậu/Quốc mẫu/Thái hậu: Ai gia/ta/lão thân
Các con cháu trong hoàng tộc gọi:
- Thái thượng hoàng/Thái hậu... :Hoàng gia gia/Hoàng nãi nãi hoặc Hoàng tổ mẫu...
+ Vua:
Qua từng triều đại vua có danh xưng khác:
- Thời Hạ – Thương – Chu: Vương
- Thời Xuân Thu – Chiến Quốc:
Nước lớn: Vương
Nước : Hầu/Công/Bá (thuộc chư hầu)
- Từ triều Tấn trở : Hoàng đế
- Thời Nguyên và Thanh: Đại Hãn
Tự xưng: ( viết hoa)
+ quả nhân: dùng cho tước nào cũng được.
+ trẫm: chỉ cho Hoàng đế/Vương.
+ gia: chỉ dùng cho Vương trở xuống.
Gọi:
- Quần thần : chư khanh, chúng khanh, ái khanh
- Cận thần (được sủng ái) : ái khanh
- Vợ (được sủng ái) : Ái hậu/Ái phi
- Vua chư hầu : hiền hầu
- Con (khi còn ): hoàng nhi
Xưng với vua:
- Các con: nhi thần, hoàng nhi
- Gọi vua cha: phụ hoàng
- Gọi mẹ: mẫu hậu
- Các quan tâu vua : bệ hạ, thánh thượng, đại vương
- Các thê thiếp (bao gồm cả vợ) xưng: Thần thiếp
- Các quan tự xưng: hạ thần, thần,
+ Con vua:
Cũng như với vua, con vua cũng được gọi thay đổi theo từng triều đại:
Con trai:
Thời Hạ – Thương – Chu tới thời nhà Tần: Công tử
Thời Hán đến Minh: Hoàng tử
Thời Thanh: A ca
- Người được chỉ định lên ngôi: Đông cung thái tử/Thái tử
- Vợ chính Đông cung thái tử : Thái tử phi
- Vợ hoàng tử: Hoàng túc, hoàng tử phi
- Vợ bé: Trắc phi/thứ phi
- Thiếp: Phu nhân
Thời nhà Thanh:
- Vợ lớn A ca: Đích phúc tấn
- Vợ bé A ca: Trắc phúc tấn
Con
- Con vua : Công chúa, Hoàng nữ
- Con rể vua : Phò mã
