Dynastia Jagiellonów: 100 ciekawostek

Nienarodzony Jagiellon

Ze wzmianek w korespondencji wynika, że ślub Zygmunta Augusta i Barbary Radziwiłłówny miał miejsce w pierwszym tygodniu sierpnia 1547 roku, ale jego okoliczności pozostają w sferze spekulacji.

Jednak cztery miesiące później - 20 listopada - Barbara poroniła tuż po podróży z Wilna do Dubinek, przynajmniej jeśli wierzyć treści listu, jaki Zygmunt otrzymał od jej lekarza ("żeby co miało być żywocie, o tym już myśleć nie trzeba, albowiem miłościwy królu rozerwało to brzemię, które znać jej miłość w żywocie miała, niewymowny płacz wielki, a z onego wielkiego płaczu częste a okrutne omdlewanie"***).

To jedyna wzmianka o tragicznie zakończonej ciąży Barbary (a także ostatni zanotowany "poród" w historii Jagiellonów). Nie wiemy jak długo trwała - mogła zajść w nią już po ślubie, ale byłby to bardzo dziwny zbieg okoliczności: była z królem związana od trzech lat i nic do tej pory podobnego się nie stało.

Bardziej prawdopodobne - i tak sądzi większość historyków - że ciąża była właśnie powodem potajemnego pośpiesznego ślubu. To oznacza, że Barbara musiała być co najmniej w piątym miesiącu (jeśli nie później) w momencie, gdy przyjechała do Dubinek.

Zygmunt był zakochany w Barbarze od kilku lat, ale nie ma żadnych dowodów, by myślał wcześniej o ożenku z nią: najwyraźniej zdecydował się, gdy okazało się, że nosi jego dziecko, potencjalnego następcę tronu.

Pomimo utraty dziecka (a później domniemanego kolejnego poronienia w roku następnym) stosunek króla do żony nie uległ żadnej zmianie i kilka lat później Zygmunt wprowadził ją na Wawel jako nową królową Polski.

Gdyby dziecko (i jego młodsze rodzeństwo) przeżyło, byłoby dziedzicznym następcą tronu Litwy. Nie jest jasne, czy z powodu niechęci polskiej szlachty do Radziwiłłów zostałoby jednak wybrane na władcę Polski.

*** cytat pochodzi z listu medyka Barbary cytowanego przez Michała Balińskiego w Pismach historycznych (można znaleźć w books.google), ale od słowa "rozerwało" tekst można też znaleźć w: J. Besala, Zygmunt August i jego żony. Studium historyczno-obyczajowe, Poznań 2015, str 212.