Con quỷ giữa ban trưa - Atlas Về Trầm Cảm

Suy Sụp Tinh Thần

Tôi chưa từng trải qua trầm cảm cho tới mãi tận sau này, khi tôi hầu như đã giải quyết được các vấn đề của mình. Mẹ tôi mất vào ba năm trước đó và tôi đã bắt đầu chấp nhận được điều này; tôi vừa xuất bản cuốn tiểu thuyết đầu tay; tôi hòa thuận với gia đình mình; tôi đã vượt qua được cái ngưỡng hai năm của một mối quan hệ bền chặt; tôi vừa mới mua một căn hộ xinh xắn; tôi viết bài cộng tác cho tờ New Yorker. Đó là khi cuộc sống cuối cùng cũng đi vào quỹ đạo và khi mà tất cả những lời biện minh dành cho nỗi tuyệt vọng đều đã được dùng tới, và cơn trầm cảm lén lút lẩn vào đời ta êm ru như bước chân của loài mèo và phá hỏng mọi thứ, tôi cảm nhận sâu sắc rằng không có lời giải thích hợp lý nào dưới tình huống như vậy cả. Bị trầm cảm khi mà bạn vừa trải qua một chấn thương tâm lý hay khi mà cuộc đời bạn rõ ràng là một mớ bòng bong là một chuyện, nhưng nếu như chỉ ngồi đó và đâm ra trầm cảm trong khi bạn cuối cùng cũng thoát khỏi những tổn thương và cuộc đời bạn không có gì rối ren thì thật là khó hiểu và bất định. Dĩ nhiên là bạn có nhận thức được những nguyên nhân sâu xa: việc luôn tái diễn của cơn khủng hoảng tồn tại, nỗi đau thương thuở bé đã bị lãng quên từ lâu, những lỗi lầm nhỏ bé mà ta từng phạm phải với người đã khuất, kết thúc của một tình bạn chỉ bởi vì sự sơ suất của ta, sự thật rằng ta chẳng phải là đại văn hào Tolstoy, sự vắng mặt của thứ gọi là tình yêu hoàn hảo trong cái thế giới này, sự thôi thúc của lòng tham và độc ác nằm ngay sát trái tim ta – hay những điều tương tự như thế. Nhưng giờ đây, khi mà tôi nhìn lại, tôi tin rằng chứng trầm cảm của mình vừa là một tình trạng hợp lý, vừa không thể chữa được.

Tôi không hề, theo những ngữ nghĩa về mặt vật chất, có một cuộc sống khó khăn. Hầu hết mọi người đều sẽ tương đối hài lòng với những lá bài mà tôi có trong tay ngay từ điểm khởi đầu. Tôi đã trải qua những giai đoạn tốt đẹp hay tồi tệ, theo quan điểm của cá nhân tôi, nhưng sự suy sụp này vẫn không đủ để giải thích cho những gì xảy ra với tôi. Nếu cuộc đời tôi khó khăn hơn, tôi sẽ hiểu về chứng trầm cảm của mình rất khác. Thực ra, tôi đã từng có một tuổi thơ khá hạnh phúc với cha mẹ vô cùng yêu thương mình, và một người em trai mà cha mẹ cũng yêu thương không kém và là người vẫn luôn thân thiết với tôi. Chính sự trọn vẹn của gia đình đã khiến cho tôi không bao giờ nghĩ tới khả năng ly dị hay xung đột giữa cha mẹ tôi, những người mà thật ra là vô cùng thương yêu nhau; và cho dù họ có cãi và lúc này hay lúc khác về dăm ba chuyện, họ chẳng bao giờ nghi ngờ về sự hết lòng tận tụy của người này dành cho người kia và cho cả các con nữa. Chúng tôi luôn có đủ để có thể sống được thoải mái. Tôi không phải là một đứa trẻ nổi bật ở trường tiểu học hay trung học cơ sở, nhưng vào cuối thời trung học tôi cũng cảm thấy mình kha khá hạnh phúc giữa vòng tay bạn bè. Và tôi vẫn luôn là một học sinh giỏi.

Khi còn nhỏ tôi có hơi rụt rè, sợ bị cự tuyệt trong những tình huống buộc phải bộc lộ bản thân – nhưng có ai mà lại không như vậy? Vào thời điểm tôi học trung học, tôi nhận thấy đôi khi mình có những tâm trạng bất an, mà, dường như thật bất thường đối với một cậu thiếu niên. Có một thời điểm, vào năm lớp mười một, tôi từng cho rằng dãy phòng học của chúng tôi (đã tồn tại cả trăm năm nay) sẽ bị sụp đổ, và tôi vẫn nhớ việc từng buộc bản thân mình phải chống lại nỗi lo lắng ấy hết ngày này qua ngày khác. Tôi biết rằng như thế thật kỳ cục và rồi cảm thấy thật nhẹ nhõm khi, vào khoảng một tháng sau đó, cái cảm giác này biến mất.