Jeneral Dorestal se yon nèg ki fòkè. Non l sèlman konn fè laperèz anvayi moun, fè moun mande padon. Sans misye dwòl anpil, menm jan ak majorite moun ki chèf. Li pa konn nan griyen dan ; jan de nèg menm lè l ap trip, ou tou wè son trip bosal kap fèt. Depi w pa gen levèl menm jan avè l, ou pa menm bezwen pran chans replike. Sinon li ka fè tèt ou fè yon sèl ak nenpòt sa l jwenn. Sèl blòdè l yo ki konn bout li, atò menm ak moun lakay li li pa abitye. Se yon bowòm ki pa nan rans ak pèsòn. Wa pa bòpè l, prezidan pa kouzen l. Misye ka nan gwo trantèn yo, paske figi l kòmanse rèk. Mak fè kenken ladan, soti depi nan fontèn li rive jouk nan babin mouche a. Siman kout zam ak kout manchèt ! Jeneral la gen yon wotè nòmal avèk yon gwo nèg ki sòti pou l bat li. Se youn nan dènye grenn bandi ki pa neglije kò l. Se tout tan li konn ap leve pil fè byen lou nan baz la ! Lestomak nonm sa lajè yon peyi. Sa vin fè lè nèg sa pase w yon souflèt, ou gen pou w mande Bondye kisa w fè wap peye. Kidonk jeneral lan tankou yon gwo bouwo. Tèt li gen ase cheve pou l fè yon koup kote de bò yo byen kale ak yon dizay Nayki file pase razwa. Malgre l gen anpil laj, se yon nèg ki te toujou pran swen kò l. Se jan de moun sa yo lasosyete vle rele « granmoun tibòt » la. Paske nan mantalite tou piti yo genyen an, depi w granmoun ou pa sipoze nan fè kòw bèl. Je Dorestal souvan wouj paske l konn koule tafya l anpil. Kat ak senk boutèy wonm pa janm sifi pou li, li toujou bezwen bwè ata menm lè l kòkòy. Pifò moun konn ap di se lwa l yo ki konn fè l vale kleren konsa. Misye konn fimen tou, bòz, krak, kokayin, elatriye. Se bagay sa yo k konn fè l dedouble dèfwa. Se yon nonm awogan ki chaje anbisyon.
Menm jan ak anpil chèf, Dorestal gen anpil fanm, men sèlman l pa gen anpil pitit. Apèn si l gen twa, ak de manman. Men kanta pou medam yo, jeneral Dorestal genyen sa pa douzèn. Tout vle ba l yon bagay, jis paske l gen pouvwa avèk kèk monnen nan pòch li. Pa gen eksepsyon, granmoun kou timoun vle chire ak jeneral la. Genyen se jis pou yo ka fè konnen yo se madan chèf, lè konsa pyès moun pa ka pale avèk yo. Yo achte kredi epi yo pa peye, yo di moun tout sa ki pase nan lespri yo. Ou menm si w gen malè replike, lontan ou wè chèf debake vin mete depakat sou ou. Li menm, bò kote pa l, li pa ezite ranmase nan men medam yo. Men malgre tout dezòd sa yo, misye toujou byen konsidere manman pitit li yo. Li pa nan kaka ak pyès moun pou yo. San manman, san papa, lage nan Pòtoprens, jeneral Dorestal antre nan baz Boutpatat la sa gen omwen 2 lane. Gwoup la te rele « Mouton Kriyèl ». Misye te bezwen mwayen pou l fonksyone, kòm li wè e sèl la lajan an fèt nan yon bat je, li fonse tèt bese. Avèk nenpòt twa pitit, plis li menm san konte ti fanmi ak zanmi ki te sou kont li, Dorestal konsidere zam li an tankou yon kle pou richès ak alèz li bezwen an. Se sak fè li mete grenn nan bouda l depi lè yo manke fann fwa l ak yon galil. Byen rapid, li kouri al nan bitasyon l al met granmoun sou li, paske l gen twòp bagay pou l jere pou l ta al bay fini avè l. Angwo se yon apèsi de nonm sa ki pote grad jeneral nan baz Mouton Kriyèl ki ap domine tout Kafoufey lan.
Bò kote Dorestal lan, gen yon lòt chimè ki rele Solèydife. De nèg sa yo toujou ansanm, nan yon nivo kote depi w wè youn ou tou konnen lòt lan pa twò lwen. Se de bon kolonn yo ye, dayè yo leve ansanm nan katye an. Sa vle di yo te konn fè lago ansanm, yo te konn teke mab ansanm, jwe foutbòl avèk tout lòt seri aktivite timoun konn fè. Manman yo pat rete menm kote men gras ak zanmitay yo an, yo te tou vin vwazinay. Paske youn te toujou vin chèche lòt lakay li.
Kontrèman ak Dorestal, jeneral Solèydife se yon ti kal gason. Menm jan moun yo konn di l lan : « Figi timoun, lespri makout ». Ebyen se konsa misye ye. Bon non l se Likson Dewozye, yon nonm ki nan trantèn yo. Li pa fini lekòl, li rive nan nevyèm. Li annik al konpoze epi li pa bon, li tou kite sa. Depi lè sa li pa janm met pye l kote konsa ankò. Malgre sa, se yon nèg ki pa ni sòt ni enbesil. Li gen kèk diksyon anba lang li epi l konn 2-3 kou ki toujou fè l chape anba pwoblèm lari a. Men aprè sa, anyen ankò. Gen yon bann nosyon konpè a pa fouti metrize, bagay sa yo twòp pou li. Solèydife sa w tande a se yon nèg ki pa nan krèk avèk zam li. Li pa pote non an pou granmesi. Daprè prensip li an, li pa janm rale pou fè wè, depi manch li pwente fòk li tire kanmenm. Misye poko gen pitit men madanm li ansent depi sis oubyen sèt mwa. Pou timoun sa, Solèy prè pou l touye menm wa. Dayè, se youn nan objektif ki te fè nonm sa plis rantre tèt li nan koze pote valiz lan.
De jeneral sa yo dirèkteman nan do Boutpatat. Youn ap jere pati anlè nan Kafoufèy la, lòt lan responsab pati anba a. Malgre distans ki separe yo an, yo toujou jwenn mwayen pou yo kontre. Lè konsa si se pa Dorestal ki desann kot Solèydife, se misye ki monte kot Dorestal. Rankont nèg sa yo konn toujou gen gwo bout trip, se bagay gè yo konn regle sèlman. Nèg sa yo tèlman gen levèl ak respè, moun pat konn wè zam fasil nan men yo. Yo jis pa konn ekspoze l men l toujou yon kote sou yo kanmenm. Paske depi w nan mouvman sa, fòk ou toujou sou men w. Sòti depi nan tèt Kafoufèy la rive jouk nan pwent zòtèy li, tout moun konnen omwen non de nèg sa yo. Menm si pi gwo popilarite a se Boutpatat ki jere sa ! Gen anpil moun ki konn nèg yo fizikman menm jan gen anpil tou ki pa konnen yo men ki konn wè foto yo oubyen tande pale de yo. Zanmitay yo an rive sou anpil moun. Anpil tijèn konn pran plezi yo pran de nèg yo kòm modèl. Men kòm nèg yo dwòl, tijèn yo pa janm rive apwoche yo vre, apa de kèk grenn ki fanmi yo. Malgre sa, nèg yo pa janm menm jan vre, yo jis pataje anpil pwen komen men aprè sa se de nèg diferan. Sa k rele Solèydife a, li pi chen cho pase Dorestal, pase Boutpatat menm. Sou dosye nèg yo anvi bay vag se sou dosye sa yo tinonm nan anvi gaye kaka. Se yon nèg ki pa renmen kite sa fasil, menm si w tande l di li poze, konnen se sou rimè li ye. Se li menm anpil moun plis pa vle wè. Li gen yon sadik ki fò sou li. Dèfwa menm fanmi misye konn pase anba woulo a.
Dorestal fenk fin woule yon gwo jwen, aprè l fin pase dife, li rale yon chèz li chita bò kote zanmi l epi l kòmanse pale :
« Sa k genyen menm bòs la ?
— Apa l nan men w !!
Kòm repons, Dorestal montre Solèydife jwen an ki nan men l lan. Answit li pouse yon pil lafimen epi l pase bòz lan bay misye. Li santi l twò krazòs, se jwen an sèlman ki ka desann tansyon l. Dayè de boutèy wiski gentan pase nan baz.
— Jodia gwo jodi dimanch, m poko wè kote m bay.
— M te tande ap gen yon match nan Fòmèkredi an, aprè ap gen pwogram. Pa al fè vakam sèlman.
Lè Solèydife pase tòk la, Dorestal souri, answit li reponn :
— Solèydife ! Ou menm kap di m pa al fè vakam nan ?
Solèydife ki gentan sou men l, tonbe ri.
— Ahhh m fon poze sou chalè a vre, m pral rantre tèt mwen.
Se kòmsi se pawòl sa Dorestal tap tann pou l lage yon mechan ri nan yon pwen kote lafimen an rive trangle l.
— M pap fè okenn kòmantè ak sa w di an.
— Ahh depi m di w granfrè. M santi solèy la bay twòp dife.
— Kite kantik pran priyè baz, sa madan bòs la genyen menm ?
— Ki madan bòs sa ?
— Madan patat la man !! Soraya ! Ki lòt fanm ou wè ki sot pase la ?
— Anh ye ! Sa manzè genyen ?
— Bon e sa m mande w. (Dorestal ri). M wè se gonfle lap gonfle sèlman. Ou pat wè lajè bouda l sot defile devan w lan la !?
Solèydife souri anvan l rale yon bon kou nan jwen an.
— M pap ba w manti granfrè, manzè gen bon jan konyen sou li ok. Bòs la nan bòl sòs li antouka.
— Ou fin pale zozo m ! Manzè nan sans mwen.
— Fè kaka !!
— Kòman ?
— M wè w ap di manzè nan sans ou. Ou genlè bliye madanm kiyès li ye ?
— Monchè ! M pa soufri alzaymè non wa. M jis gen yon ti tanta tou piti sou fanm nan man. Kote m ka jwe gwosè match sa frè m !
— Anhh ! Dayè ou konn Boutpatat pa jwe.
Dorestal etenn jwen an paske l fini. Tèt de nèg yo byen sòs, je yo byen koud, watadi se yon bòs tayè ki te jwenn avèk yo. Dorestal fon sèl kanpe !
— Pandan w di sa, kot bòs la menm ? Depi maten m pa kwaze ak misye.
— Ahh ou konn sans nèg la dwòl. Li pa ret sou nou jodia.
Malgre Solèydife pale konsa, Dorestal kòmanse dirije l nan antre kay Boutpatat la. Lè l rive devan pòt la li jwenn li take. Misye etone paske l konnen pòt kay sa pa janm fèmen akle. Aprè plizyè bourad, towo a rive demantibile pòt la. Lè l fonse anndan kay lan ap rele Boutpatat byen fò, pèsòn pa reponn. Men lè l fon avanse, kè l manke bloke. Bòs la blayi tou long atè a, pa gen pyès siy lavi sou mouche an. Boutpatat mouri, byen kangannen.
