WEBTOON/MANGA EDİTİ NASIL YAPILIR?

3. BÖLÜM - ÇEVİRMEKLE İLGİLİ

Bugüne kadar okuduğunuz serileri aklınıza getirmenizi istiyorum. Bazılarında anlamlandıramadığınız sahneler, kafanızı karıştıran sohbetler oluyordu değil mi? Güzel. Bunları konuşacağız bu bölümde.

Belki denk gelmişsinizdir; çeviri gruplarının başvuru formlarında, bildiğiniz dilde en az B1 seviyesinde olmanız şartı koşulmuştur. Neden peki? Çünkü o seviyedeyken iş, okul ve gündelik hayatta konuşulan konuları rahatça anlayabilir durumda oluyorsunuz. Geriye de anladığınız şeyi Türkçe olarak ifade etmek kalıyor. İki aşamanın da kendine göre zorlukları ve başınız sıkışınca başvurabileceğiniz farklı kaynakları var.

Anlama kısmı ile başlayalım. Çevirisini yapacağınız seriyi baştan sona okumanız lazım. Hatta bir kere de yetmez bazen birkaç kere okumak gerekir tamamen anlayabilmek için (Uzun serilerde yapacak bir şey yok. Bir kere okumak yeterli olur). Bu okuma esnasında bilmediğiniz kelimeleri ya da kalıpları araştırmak işinizi kolaylaştırır. Ayrıca karakterlere de ısınacağınız için çeviri aşamasında kuracağınız cümleler onlara daha uygun hâle gelebilir.

Sonraki aşamada çevirisini yapmayı planladığınız serinin türü neyse ona uygun kaynaklar bulmak gerekir. Yaşamdan kesitler gösteren kurgularda böyle bir şeye ihtiyaç duymazsınız ama tıp, müzik, tarih ya da kendi terminolojisi olabilecek başka konulara sahip bir seri, sizi çeviri aşamasında zorlayacaktır. Konuya hâkim olmak için yapılacak ufak bir araştırma çevirinizi daha kaliteli kılar.

Bu arada, Türkçede kendinizi iyi ifade edemiyorsanız ve durmadan anlatım bozukluğu yapıyorsanız, tekrardan dil bilgisi çalışmaya başlamakta fayda var. İmla kurallarını sakın atlamayın. TDK mükemmel bir kaynak oluyor bu noktada. Ayrıca yazarken emin olamadığınız kısımları araştırmaya üşenmeyin. Yaptığınız işin mükemmel olmasını kimse beklemez ama göze batan hataları en aza indirmek hem okuyucunun hem de sizin deneyiminizi olumlu yönde etkileyecektir.

Çeviriyi yaparken nelere dikkat edeceksiniz peki? Cümlenin ne söylemek istediğini anlayacaksınız önce. Kelime kelime çeviri yapmak inanın sağlıklı sonuçlar elde etmenize hiç yardımcı olmuyor. İngilizce'den örnek verecek olursam Phrasal Verbs ya da Idioms denen illetler ekrana bön bön bakmanıza neden olabiliyor. 'Call off', 'count on', 'not go much on something' ya da 'not be someone's cup of tea' gibi ufak örnekler verilebilir bunlara da. Hiçbirinin anlamı tek tek çevirince ortaya çıkan şey değil. O yüzden direkt çeviri yapmayın. Çevirdiğiniz cümle gidişata uygun değilse durup tekrar gözden geçirin ve araştırma yapın. Ayrıca bağlamdan uzaklaşmayın.

Cümle içerisinde anlamadığınız kelimeyi ya da kelime gruplarını önce o dilin sözlüğünde aratmanızda fayda var. Kendimden örnek verecek olursam, İngilizce için elimin gittiği ilk kaynak Cambridge Dictionary'dir. Kelimeler için o kadar çok sonuç çıkıyor ki aradığım cevabı bulana kadar cümlenin ne anlatmak istediği kafamda canlanmış oluyor. Anlatılan şeyin Türkçe karşılığını bir türlü aklıma getiremediğimde de İngilizce – Türkçe sözlüklere yöneliyorum. O noktada da Tureng çok kullanışlı oluyor.

Uzun lafın kısası, anlamadığınız bir cümleyi şak diye çeviri yazılımlarına sokmayın. MTL sizi tembelleştirir, yaratıcılığı köreltir ve ortaya saçma bir sonuç çıkarır çoğu zaman. Cümlenin ne demek istediğini anladınız ama Türkçe olarak ifade etmekte zorlanıp tıkanmanız durumunda başvurmak dışında MTL kullanmayı önermiyorum. Hani anlıyorsunuz ama nasıl çevireceksiniz bir türlü aklınıza gelmiyorsa Google Translate, Yandex Translate, DeepL, Reverso Context vb hangisini kullanıyorsanız yardım alabilirsiniz.

Şunu unutmayın günlük hayatta konuşurken cümlelerimizde genellikle gizli özne kullanırız. 'Ben yaptım' değil de 'yaptım' gibi ya da 'sen güzelsin' yerine 'güzelsin' örneğindeki gibi. A/an, this/that çevirisinde de sürekli cümleye 'bir' ve 'bu' koyup duruyoruz, onları da azaltmaya çalışmakta fayda var. 'Bunu ben yapmadım' yerine 'ben yapmadım' gibi. Nasıl konuştuğunuzu hatırlayın.