Psikolojin Gizli Defteri

Kendini eleştirmek

Bu son bölüm ve benim insanlarda en çok karşılaştığım durum kendini eleştirmek.

Peki, Kendini Eleştirmenin Bir Sınırı Var Mıdır?

Elbette vardır.

Çoğu insan bunu yapamaz, bunu yapabildiğin için öncelikle kendini tebrik etmelisin. Çünkü kendini eleştirmek aksi takdirde çok iyi bir şey.

Ama kendini eleştirmen çok uzun ve suçlayıcı devam ediyor ve kendine sevilmeye layık olmadığını düşünmene kadar ilerliyorsa, bu tamamen yanlış olur. Bu durum eleştiri olmaktan çıkıp, kendinden nefret etme, kendini sürekli suçlamaya çalışmaktır.

İyi olan eleştiriler yaptığın bir yanlışın farkına varıp düzeltmeye çalışmaktır. Başka bir şekilde değil. Ya da çok ileriye gitmemeli.

Şöyle düşün bir arkadaşın matematik sınavına çalışmadı ve düşük not almış. Arkadaşına gidip "Bir daha sınavdan yüksek not almazsan seni artık sevmeyeceğim." Der miydin?

Ya da senin kilo aldığını düşünelim ve kendini bunun için eleştiriyorsun. Herkes zaman zaman kilo alıp, verebilir. Bu çok doğaldır ama bir arkadaşını düşün kilo almış ve sen arkadaşına "kilolarını vermezsen senden nefret edeceğim." Der miydin?

Peki, sen niye bunu kendine yapıyorsun ki? Çünkü kendinle savaş haline girmişsin ve bunun farkında değilsin. Bu yüzden kendinle bir arkadaş gibi davranmalısın.

Kendimizi Eleştirmenin Dört Psikolojik Nedeni:

Özeleştiri, zaman zaman hepimizin içine düştüğü bir şeydir. Ancak diğer taraftan pratikte bir yaşam tarzıdır...

Kronik olarak kendini eleştirenler için, en küçük hatalar bile olumsuz bir şekilde kendini yargılarlar.

>Ah, neden bu kadar aptalım! Bunu binlerce kez yaptım ve her seferinde altına üstüne getirmeyi başarıyorum.

>Bu sunum tam bir felaketti. Topluluk önünde konuşmada iyi olmadığımı biliyorum, öyleyse neden bunun için öne atılıyorum..!

>Bunu düşünmek korkunç bir şey. Benim neyim var?!

Neyse ki, kendinizi ne kadar eleştirirseniz eleştirin, değişmek her zaman mümkündür; kendinizi eleştirirken geçirdiğiniz öz değerlendirmelerinizde daha nazik, daha yumuşak ve gerçekçi olmayı öğrenerek elbette.

Kendinizi daha az eleştirmek istiyorsanız, ilk adım olarak, neden bunu yapmaya devam ettiğinizi belirlemenizdir. Bu makalenin geri kalanında, insanların neden özeleştiri alışkanlığına saplanıp kaldıklarının en yaygın dört psikolojik nedeni:

1) Erken yaşta rol model ediniyoruz

En güçlü alışkanlıklarımızın çoğu küçük yaştayken ortaya çıkar. Bunların iki nedeni vardır.

Birinci neden: Bize en yakın olan insanların kendilerini eleştirdiklerini görüyoruz. Bir çocuk olarak, bir ebeveyninizin, her hata yaptığında sürekli olarak "Aptal." Veya "Mal." Dediğini duyarsanız, bu sözlü davranışı taklit edersiniz.

İkinci neden: Kendimize yönelik eleştirel olmayı içselleştiririz. Eğer genç yaşta biri bize sürekli olarak eleştiriyorsa ve ne kadar aptal olduğumuzu söylüyorsa, buna alışırsınız.

2) Kendimize karşı sert olmanın motive edici olduğuna inanıyoruz

Bilinçli olsun ya da olmasın, pek çok insan kendilerine karşı sert olmanın onları daha iyi performans ve başarıya ulaşmada daha motive edici olduğuna inanır.

Bunun hikayemize ve hayatımza yansıdığını görüyoruz. Sporla ilgili rastgele bir film seçin başlarında koçun "Sert davranması" ve oyuncularını "erkek gibi olmalarını istemesi" için onları eleştirmek zorunda olduğu bir sahne gelir gözlerininizin önüne. Ve sonrasında şampiyonluğu kazanmak için gerekenler...

Harika şeyler başarmak için kendimize karşı sert olmamız gerektiği sezgisel bir yanılgıdır. Ancak kendimizi yüksek standartlarda tutmakla mücadele etmekte kendinize karşı bir pislik olmak arasında büyük bir fark var.

3) Kibirli görünmekten korkuyoruz

Bazı insanlar kibirli görünmekten o kadar korkarlar ki, alçakgönüllü kalmalarını sağlamaları için kendilerini duygusal olarak ezerler ya da en azından öyle görünürler...

Bu insanların çoğu, her zaman alçakgönüllü görünmenin ve asla kibirli olarak düşünülmemenin zorunlu olduğunu söyleyen ortamlarda büyümüşlerdir.

Doğal olarak bu, çaresizlik hissine yol açar bizde. Çünkü asıl diğer insanları bizim hakkımızdaki fikirlerini kontrol etmekte çaresizizdir!

Hepimiz düşündüğümüzden daha çok çaresiziz. Ve hayatın çoğu kontrolümüzün dışında ve etkimizin çok daha ötesindedir.