Đây là một ngõ cụt vắng vẻ vùng Grenelle ở trung tâm các xưởng máy và rất gần con sông Seine tao nhã chảy qua một trong những miền phong cảnh đẹp nhất Paris từ nhà thờ Đức Bà đến cánh đồng Tháng Ba.
Zanzi - Bar là nơi lui tới của tất cả những ai trong khu sống say mê đua ngựa hoặc mang nợ nần ở đó, những người bẻm mép quen thuộc trên sân cỏ, những người cá độ và các nhà bình luận.
Buổi trưa, vào giờ tan tầm và cả lúc năm giờ, tất cả rộn rịp tính toán.
Tối đến nó là một sòng bạc bí mật. Nhiều khi người ta đánh nhau, thường là say sưa ở đấy. Chính lúc đó Thomas Le Bouc - gọi tắt của "người cá độ" phát huy tầm quan trọng của mình. Thomas Le Bouc chơi khô khan và luôn luôn thắng. Anh ta cũng uống khan nhưng rất khó say. Khuôn mặt nhu nhược thể hiện sự độc ác, đầu cứng rắn, dáng mạnh mẽ, túi căng phồng, ăn mặc theo lối sang trọng, đội mũ quả dưa, anh là một người "biết rõ công việc của mình". Công việc gì ? Người ta không nói cụ thể. Nhưng tối hôm đó anh bắt tay vào việc và rất chú tâm.
Đến mười một giờ, một người nhợt nhạt vừa thua bạc, chân xiêu vẹo có vẻ không đứng vững vì vừa uống nhiều. Chiếc áo khoác tuy rất nhàu nát và bẩn vẫn cho thấy trước đây được cắt may rất khéo. Một chiếc cổ giả bẩn thỉu nhưng dù sao cũng là một chiếc cổ giả ! Đôi tay sạch sẽ, chiếc cằm mới cạo râu. Tóm lại, một người thất thế.
Ông ta gọi:
- Rượu thì là !
Chủ quán không tin tưởng, đòi hỏi:
- Trả tiền trước.
Người kia rút ra một cuốn sổ đựng nhiều tờ giấy bạc, những tờ mười phrăng.
Thomas Le Bouc không ngập ngừng. Anh ta đề nghị:
- Chúng ta chơi hơn điểm về pô - cơ át chứ ?
Và tự giới thiệu: Thomas Le Bouc.
Người ấy trả lời, cũng lịch sự như thế, giọng nói hơi giống người Anh:
- Tôi là "Người Hào hoa", nhưng tôi không chơi xúc xắc.
- Chơi gì ?
- Bài.
Kết quả là chơi bài cũng giống như chơi pô - cơ át.
Người Hào hoa đòi đánh gỡ lại. Sau một số lần xen kẽ, ông thua hai trăm phrăng. Trong lúc đó, ông trả tiền, uống cốc rượu thì là thứ hai. Do cốc rượu hay không may ? Ông sụt sùi, xiêu vẹo ra đi.
Người ta hoan nghênh chiến thắng của Thomas, không khỏi hơi ái ngại. Người Hào hoa thua cuộc rất dễ mến.
Hôm sau ông trở lại, lại mất thêm hai trăm phrăng, khóc và ra đi.
Hôm sau nữa ông đến, trong tình trạng say mèm không cầm nổi bài. Người ta thấy rõ không phải tiền hành hạ ông mà những cốc rượu thì là, vì ông lại khóc vừa ấp úng những việc không rõ ràng mà một số lời làm Thomas Le Bouc lấy làm lạ. Anh ta rót cho ông lần lượt ba cốc rượu và cũng uống từng ấy.
Họ khật khưỡng bước đi và cùng ngồi trên một chiếc ghế dài bên đường rồi cả hai cùng ngủ ở đó. Tính dậy họ nói chuyện ít lạc giọng hơn và Thomas Le Bouc tỉnh táo có một ý nghĩ rõ ràng hơn, quàng tay vào cổ ông bạn làm ra vẻ thân mật.
- Hoàn toàn tốt rồi chứ ông bạn ? Ông uống quá nhiều và lộ ra những chuyện sẽ đưa ông vào nhà tù.
- Tôi vào nhà tù ! - Người Hào hoa cãi lại một cách khó khăn.
- Đúng thế ! Vụ Vésinet là thế nào mà ổng lải nhải trong quán" ?
- Vésinet ư ?
- Rõ ràng là Vésinet. Đấy là một vụ của cảnh sát. Báo chí đã nói đến. Ông xoáy tiền ở đấy à ?
- Không, người ta cho tôi.
- Ai vậy ?
- Một người.
- Ông có ở Vésinet ? Bao giờ thế ?
- Có. Trước chiến tranh.
- Ông nói nhảm. Tiền ông không phải trước chiến tranh đấy chứ ?
- Không.
Phải hai mươi phút tranh cãi vô vị trước khi Người Hào hoa cuối cùng tuyên bố:
- Anh nói đúng, Le Bouc. Không cũ như thế đâu.
- Có lẽ chỉ mới mười, mười hai ngày ?
- Có thể thế.
- Và người ấy tên gì ?
- A ! Điều ấy tôi không nói được. Người ta cấm.
- Vì sao người ấy cho ông tiền ?
- Thưởng về một việc phải làm.
- Việc gì vậy ?
- Tôi không biết nữa.
Lại bàn cãi không dứt. Hai ông bạn kéo lê dọc đường rồi vào một quán khác, Người Hào hoa còn uống hai cốc rượu thì là với điều kiện Le Bouc cũng uống hai. Họ lại ra vừa đi vừa hát cho đến cảng.
Họ xuống đê dưới bao quanh sông Seine nơi có nhiều xuồng đang đậu. Người Hào hoa ngả xuống giữa những đống cát. Thomas đi rửa mặt, nhúng ướt khăn tay lên thấm ướt trán Người Hào hoa.
Ông này thở dễ dàng hơn và Thomas lại làm công việc khai thác một số thông tin. Anh ta làm theo cách khác, cố khơi dậy những ý nghĩ trong đầu óc say rượu này.
- Để tôi giải thích cho ông... người ta lấy trộm ở một biệt thự Vésinet một chiếc túi nhỏ vải xám có số tiền lớn. Chiếc túi bị mất. Người ta cho ông năm tờ để tìm lại, đúng không ?
- Không.
- Phải rồi, một người trai trẻ cao lớn, thắt cà - vạt có chấm tròn...
- Không phải thế... Không có túi, không có cà - vạt chấm tròn...
- Ông nói dối ! Thế tại sao người ta cho ông năm trăm phrăng ?
- Người ta không cho năm trăm phrăng mà năm tờ một nghìn.
- Năm nghìn phrăng !
Thomas Le Bouc ở trong một trạng thái bị kích thích kỳ lạ. Năm nghìn phrăng ! Và anh ta không thể nắm được. Cơn say tăng thêm và chính anh khóc một cách ngu ngốc, tâm sự vô tình buột ra như những lời than phiền:
- Này ông bạn... Chúng hoạt động cùng tôi như những tên cướp... Phải, ông già Barthélemy và Simon... Thế mà... chúng để tôi ra ngoài những phi vụ, chỉ bảo tôi: "Thuê một chiếc xe con và chờ chúng tôi ở cầu Chatou... Khi làm xong chúng tôi sẽ đến..." Và rồi chúng bị giết. Nhưng tất cả những cái đó tôi chẳng cần. Đừng nói đến nữa... có một việc khác...
Trong bóng tối người Hào hoa dần dần tựa lên một bàn tay và đôi mắt không say rượu nhìn kỹ khuôn mặt đầy nước mắt của Thomas Le Bouc.
- Một việc khác ? Việc gì thế ? - Ông lẩm bẩm - Anh nói về việc gì khác vậy, Le Bouc ?
- Một vụ chúng bố trí, rất lớn. Tôi biết nhiều về vụ đó nhưng không phải tất cả. Tôi biết chúng đánh ai nhưng không nói tên người ấy hiện nay và ở đâu... Nếu không sẽ có hàng trăm nghìn... Hàng trăm nghìn... Chà ! Nếu tôi biết.
- Đúng - Người Hào hoa thì thầm - Nếu biết được... Tôi sẽ giúp được anh.
- Ông sẽ giúp tôi, đúng không ? - Le Bouc sụt sùi.
- Mẹ kiếp, được, tôi có thể giúp anh. Có thể xoay sở các vụ... những người...
- Ông biết à ?
- Biết chứ. Vì thế tôi đã nhận được năm nghìn phrăng...
- Ông nói đấy là một người.
- Một người của một tổ chức... Ông ấy nói với tôi như thế này: "Người Hào hoa, có một ông muốn biết anh Félicien người ta vừa tống giam là người thế nào. Ông đi tìm hiểu xem. Khi thông tin được cho ông ấy sẽ có một số tiền như thế nữa".
Thomas Le Bouc giật mình. Cái tên Félicien lay động anh ta trong cơn say. Anh nói:
- Ông nói gì vậy ? Chỉ vì việc thăm dò về Félicien ư ?
- Đúng, anh ấy đang ở trong tù. Và tôi phải trực tiếp gặp
người thưởng tiền.
- Ông ta đã ra lệnh cho ông năm nghìn phr ăng ?
- Phải.
- Ông có chỗ hẹn chứ ?
- Người lái xe sẽ dẫn tôi đến chỗ ông ta.
- Ở đâu vậy ?
- Quảng trường Concorde trước bức tượng Strasbourg.
- Lúc nào ?
- Ba ngày nữa... Mười một giờ sáng thứ năm. Người lái xe sẽ cầm tờ báo trong tay... Tôi thấy có thể giúp anh được.
Thomas Le Bouc đưa tay bóp chặt đầu như muốn giữ lấy những ý nghĩ. Félicien ?... Ông có phần thường năm nghìn phrăng ?... Phải chăng đây là hướng đi ? Anh ta hỏi:
- Ông ấy ở đâu ?
Người Hào hoa nói từng chữ:
- Hình như ông ấy ở Vésinet... Đúng... ở Vésinet...
- Người ta có nói tên ông ấy ?
- Có... Báo chí nói đến nhân vụ này... Cái gì đó như Tavemy... d' Avemy...
Giọng nói của Người Hào hoa có vẻ rất mệt mỏi. Ông không nói gì nữa. Le Bouc hết sức cố gắng bình tĩnh lại. Tất cả việc đó thật tối tăm nhưng anh cũng thấy được hai hay ba điểm rõ hơn mà những ý nghĩ xoáy vào.
Ngồi gần Le Bouc, đầu gục xuống ngực, Người Hào hoa đã ngủ. Ban đêm trời nóng và nặng nề dưới màn mây. Ánh đèn từ những chiếc xuồng im lặng nhảy nhót trên mặt nước. Trên cảng không một người qua lại.
Thomas Le Bouc nhẹ nhàng luồn tay vào giữa áo vét và gi - lê, sờ vào túi của người Hào hoa. Chỉ trong túi áo trong của gi - lê anh mới cảm thấy giấy cứng hơn của những tờ giấy bạc bèn rút ra. Không may tay anh đâm vào đầu đinh ghim nên có một cử chỉ phản ứng nhẹ.
Người Hào hoa tỉnh dậy ngay, có lẽ cũng chẳng ý thức được về điều đã xảy ra, gập người lại, hai tay bám chặt bàn tay đang muốn rút đi.
Sự kháng cự mạnh mẽ hơn Thomas nghĩ. Móng tay bám vào thịt muốn làm rách da. Và nạn nhân lại bắt đầu kêu cứu.
Anh ta sợ, hết sức lay kẻ thù, kéo lê trên đít. Ông kia bỗng kiệt sức, thả ra. Nhưng Le Bouc giận điên người không ngừng lại được. Ít say hơn anh biết mình đã tâm sự nhưng không biết nói gì nên rất bực tức. Khi đã rút tay ra, cả hai người quỳ như những đô vật ngay trên bờ sông. Le Bouc nhìn xung quanh: không có ai.
Anh ta đẩy Người Hào hoa rơi xuống và đứng lặng người một lúc, ngơ ngác, sợ hãi đã làm việc hầu như không chủ đích. Tại sao anh làm thế ? Phải chăng để lấy cắp hay cản trở Người Hào hoa đến chỗ hẹn gặp ông năm nghìn phrăng ?
Bên dưới, anh thấy ông vùng vẫy, chìm xuống nổi lên và cuối cùng biến mất.
Le Bouc bèn trở về nhà...
Dưới nước, Người Hào hoa bơi một phút theo dòng chảy. Chắc chắn Le Bouc không dõi theo nữa, ông trồi lên bơi vào bến cảng. Ông lên bờ một đoạn trước cầu Grenelle.
Lái xe chờ gần đấy. Ông lên xe, thay quần áo và đi về phía Vésinet.
Đến ba giờ sáng, Raoul đã nằm ngủ trên giường trong biệt thự Clair Logis của mình.
