~HAYATTAN BİLGİLER~

28-TARİHİ DEVİRLER

TARİH ÖNCESİ DEVİRLER

İnsanın yeryüzünde görülmesi ile başlar. Yazının icadı ile sona erer.

Prehistorik olarak da adlandırılan devirlerin birbirinden ayrılmasında yazı olmadığı için, insanların kullandığı araç ve gereçleri, yaptıkları hammaddeler ve yaşa*yış biçimi ölçü olarak alınır.

I. TAŞ DEVRİ 

1. YONTMA TAŞ DEVRİ (PALEOLİTİK):

Eski Taş Devri ya da Kaba Taş devri olarak da adlandırılır.

Jeologların Buzul Çağı adını verdikleri dönemi kapsar.

Bu devrin özellikleri şunlardır:

1) İnsanlık tarihinin en uzun dönemidir

2) Yeryüzü buzullarla kaplıdır.

3) İnsanlar tamamen doğaya bağlıdır. İnsanlar küçük gruplar halinde avcılık ve toplayıcılıkla hayatlarını devam ettirmişlerdir. Besin üretimine henüz geçilmemiştir.

4) İklim koşullarının zorlayı etkisi, insanların bu dönemde mağara gibi doğal kaynaklarda yaşamasına neden olmuştur. Bu doğal kaynakların yanı sıra, oturabilecekleri yerleri, açık alanlara kendileri de yapmaya başlamışlardır.

5) İnsanlar, yaşadıkları mağaralara, avladıkları hayvanların resim ve figürlerini yaparak ilk sanatsal eserleri yapmışlardır.

6) Doğadaki çakmak taşları ilkel şekilde yontularak ya da kemikler kullanılarak silahlar yapılmıştır.

7) Ok ve yay da kullanılmaya başlanmıştır.

8) İnsanlar av hayvanlarını ya da yemiş dolu ağaçları bulabileceği yerlere gitmek zorunda olduğundan yaşam tarzı göçebeliktir.

9) Giyimde hayvan postlarından ve büyük yapraklardan yararlanılmıştır.

10) İnsanların sosyalleşme süreci henüz başlamamıştır. Bununla birlikte klanlar ortaya çıkmıştır.

11) Dönemin sonuna doğru ateş insan tarafından kontrol altına alınmıştır. Ateşin kontrol altına alınması, tarih öncesi devirlerin en önemli gelişmesidir. Ateş, ısınma, aydınlanma, yiyecekleri pişirme, madenlerin işlenmesi, haberleşme, çanak çömlek yapımı ve yırtıcı hayvanlardan korunma aracı olarak kullanılmıştır.

12) Totemizm denilen ilk inanış başlamıştır.

13) Bu çağda çay taşı, çakmaktaşı, hayvan kemikleri ve ağaç gibi doğal maddelerden yapılan ilk aletlerin kullanılmaya başlandığı ve insanların mağara, kaya sığınağı gibi yerlerde "büyük gruplar"/"kalabalık aileler" biçiminde yaşadıkları bilinmektedir.

Anadolu Yerleşim Merkezleri: Antalya - Karain, Beldibi ve Belbaşı mağaraları, Gaziantep yakınlarındaki Dülük ve Antakya'daki Mağaracık; bu dönemde Anadolu'ya ait insan yaşamının ve devrin sonlarına doğru yerleşimin başladığının izlerini taşır.

2. ORTA TAŞ DEVRİ (MEZOLİTİK)

1) Buzullar erimeye başlamış ve günümüzdeki iklim şartları ortaya çıkmıştır.

2) Avcılık ve toplayıcılıktan üretime geçiş başlamıştır. Yoğun besi toplama evresinin son aşamasıdır. İlkel tarımın bu evrede başladığı düşünülmektedir, ilk yetiştirilen ürünler arasında buğdaylar bulunmaktadır. Bu dönem insanın geliştirdiği teknoloji Mikrolit adı verilen çoğunluğu geometrik çakmak taşı aletlerdir.

3) Yontma Taş Devri ile Cilalı Taş Devri arasında geçiş dönemidir.

Mezolitik dönemin en önemli özelliği mikrolit denilen küçük aletlerin ortaya çıkmasıdır. Bunun değişen doğa, fiziki ve fauna (hayvan varlığı) koşullarının sonucu küçülen avlara karşı geliştirilen teknolojidir. Mezolitik dönem Paleolitikten Neolitiğe geçişi sağlayan ara evre olduğu kabul edilir. Bazı bilim adamları Mezolitik dönem ayrımını yapmayarak doğrudan doğruya Paleolitik dönem tanımını kullanırlar. Tam olarak Mezolitik döneme tarihlenen yerleşim yeri yoktur. Çakmak taşı ve obsidyen mikrolitler ahşap bir sapa sıra ile çakılması sonucunda oraklar ortaya çıkmıştır. Bu da üretimde biçme işleminin oluştuğunu kanıtlar. Mezolitik çağdaki Anadolu insanı yaşadıkları çevreyi kendinden önce yaşayanlardan çok daha iyi bir biçimde değerlendirdiklerini söyleyebiliriz.