MÜSLÜMAN YÖN VEREN YAZILAR

İSLÂM'A GÖREARKADAŞLIKNASIL OLMALI?

Bilindiği üzere insanoğlu, sosyal bir varlıktır; tek başına hayatını idâme ettir mesi, yalnız başına hayatta kalması asla mümkün değildir. Bu nedenledir belki, Allah azze ve celle daha Âdem aleyhisselam’ı yaratır yaratmaz kendisi ile ünsiyet ku rup kaynaşması için eşi Havvâ’yı yaratmıştır. Yaşadığımız şu hayat, hep tek bir minval üzere sürüp gitmez; tıpkı mevsimler gibi sürekli değişir. Bazen acı, bazen tatlı; bazen iyi, bazen kötü olur. Bu nedenle, bu acı veya tatlı günlerimizi bizimle paylaşacak dostlara ve arkadaşlara ihtiyacımız vardır. İnsanoğlunun arkadaşsız yaşayamayacağını bilen Rabbimiz, arkadaş edinmeyi meşru kılmış ve bu çerçevede arkadaşlıkların nasıl olması gerektiğini, kimlerle dost luk kurulup-kurulmayacağını, dostluğun hangi sınırlar içerisinde olması gerektiğini kitabı ve peygamberi vasıtası ile bizlere anlatmıştır. Biz bu yazımızda çok etraflı ol masa da ana hatlarıyla İslam’da arkadaşlığın nasıl olması gerektiğini anlatmaya çalı şacağız. Yardım ve başarı yalnız Allah’tandır. 1- Arkadaşımız Nasıl Olmalı? Sahabe-i Kirâm, bir ara Efendimiz sallallâhu aleyhi ve sellem’e “Yâ Rasulallâh! Acaba hangi arkadaşımız daha hayırlıdır” diye soru sormuşlardı. Bu soruya Rasulullah sal lallâhu aleyhi ve sellem şu üç özelliği zikrederek cevap verdi: لع يف دازو ،هتيؤر للهاب مكركذ نم .هلمع ةرخلْاب مكركذو هقطنم مكم *Görüldüğünde size Allah’ı hatırlatan, *Konuştuğunda ilminizi artıran, *Yaptığı işlerle ahireti hatırınıza getiren kimsedir.52 Bir başka hadiste de şöyle buyrulur: “Bu ümmet içerisinde Allah’ın en hayırlı kulları, görüldüklerinde Al lah’ı hatırlatan kimselerdir.”53 Arkadaşlarımızın nasıl olması ve hangi vasıflara sahip arkadaşlar seçmemiz gerek tiği noktasında bu hadisler aslında bizlere çok ciddi anlamda ipuçları vermektedir. Rastgele arkadaş seçimi insanı helake götüren unsurlardan birisidir. İnsan, arka daş seçerken çok dikkatli olmalı ve sadece Allah’tan korkup sakınan kimselerle arka daşlık etmelidir. Aksi halde helakin eşiğine gelebilir. Zikretmiş olduğumuzhadiste anlatılan 3 maddeyi kısaca izah etmenin yararlı ola cağını düşünüyoruz. * Hadiste ilk olarak “Görüldüklerinde Allah’ı hatırlatan insanlar” hayırlı arkadaş portresi olarak bize sunulmaktadır. Görüldüklerinde Allah’ı hatırlatan insanlar… Acaba nasıl? Ne şekilde?
Evet, arkadaşlarımızın böyle olması gerekiyormuş Rasulullah’a göre… Kendileri ile bir araya geldiğimizde bizlere Rabbimizi hatırlatan, gündemlerinde hep Allah olan ve hep Allah’ı anlatan arkadaşlar… Böylesi insanlarla arkadaşlık kurulması gerekiyormuş; böyleleriyle arkadaş olunca hayır oluyormuş… İşte bu Nebevî tavsiyeyi iyi düşünmemiz ve arkadaşlarımızı bu tavsiyeye göre seçmemiz gerekmektedir. Peki, bir insan görüldüğünde Allah’ı bizlere nasıl hatırlatır? a- Kılık-kıyafeti ve İslamî görünümüyle ki, bu onun İslamî giyiniş tarzı ve sakal gibi İslamîkimliğinin dışa vurulması ile olur. b- Davranışlarındaki ağırlık ve İslam’ın ona öğrettiği ağırbaşlılık ile ki, bu da onun oturması, kalkması, yemesi, içmesi ve benzeri davranışlarındaki güzellikile olur. c- Söz ve davranışlarındaki uyum ki, bu da doğruluk, sadakat, edep ve ahlakî ta vırlarda meydana çıkar. d- Dışa yansıttığı pozitif enerjisi ile ki, bu da tebessüm, güler yüz ve insanların yardımına koşma gibi canlılığını gösterenfiillerle olur. e- Allah’ı anması ile ki, bu da bulunduğu ortamlarda Allah’ı anlatması, O’nu gün dem etmesi ve O’ndan gelen doğruları insanlığa ulaştırması ile olur. İşte böylesifiillere sahip olan bir insan, Allah’ı bizlere hatırlatan insandır. Hadis-i şerifin öğrettiğine göre bizlerin, böylesi insanlarlaarkadaş olması, böylelerini arkadaş edinmesi gerekmektedir. * Hadisin ikinci maddesinde hayırlı bir arkadaşın “Konuştuğunda ilmimizi artıran” bir arkadaş olduğu ifade edilmektedir. Yani arkadaşlarımızın bilgili, ilim sahibi ve insanlara hakikatleri anlatan şahsiyet ler olması gerekmektedir. Unutulmamalıdır ki, ilim sahibi olmayanlar, başkalarının ilmini artıramazlar. Bu nedenle arkadaşlarımızı seçerken onların; Allah’ı, Peygambe ri, Kur’ân’ı ve İslam’ın hakikatlerini tanıyan insanlar olmalarına dikkat etmemiz ge rekmektedir. İmam Âcurrî rahmetullahi aleyh’in bu konuda çok önemli bir nasihati vardır. O, “Âlimlerin Ahlakı” adlı eserinde der ki: “Âlim bir şahsiyet, dostlarını üç guruba ayırır. (Onun arkadaşları): 1-Ya kendisinden daha bilgili olan ve ondan hayır öğreneceği bir kimse, 2-Ya kendisi ile denk olan; ama kendisi ile müzakere edebileceği bir kimse, 3- Ya da kendisinden daha düşük seviye de olan ve kendisine ilim öğreteceği bir kimse (olmalıdır.)”54 İmam Âcurrî’nin bu nasihati, aslında sadece âlimlere yöneltilmiş bir nasihat de ğildir. Aksine bu nasihat, her Müslüman için geçerli olan ve itina ile dikkat edilmesi gereken bir nasihattir. Her müslümanın arkadaşı aslında bu üç sınıfın haricinde olmamalıdır.